Portalu
- Zaprzepaszczenie szansy ekspozycji najstarszej budowli administracyjnej Krosna byłoby niepowetowaną stratą dla nauki, Miasta i przyszłych pokoleń, które z podjętej decyzji rozliczą Zarząd i Radnych - napisali reprezentanci Muzeum Podkarpackiego. Gancarski opowiada się za chociażby najtańszą wersją podziemnego skansenu - według wstępnych wyliczeń, tzw. "koncepcja 3" (najtańsza i najbliższa kompromisowi) kosztowałaby miasto około 1,5 mln zł - to mniej więcej tyle samo, co koszt wszystkich tegorocznych remontów w szkołach podstawowych i średnich w Krośnie.
Na sesji Rady Miasta w dniu 30 maja br. ma zapaść ostateczna decyzja w sprawie dalszych losów reliktów kamiennej wieży wójtowskiej z połowy XIV w., odkrytej w zachodniej części rynku przez archeologów.
Budowla ta stanowi najstarszy zabytek architektury municypalnej (związanej z funkcjonowaniem władzy) na terenie Małopolski. Miał tu swoją siedzibę wójt organizujący miasto i sprawujący władzę w imieniu króla do czasu, kiedy to na przełomie XV i XVI w. bogaci mieszczanie wykupili wójtostwo. Z domu wójtowskiego, o wymiarach 10,5 x 14,2 m, zbudowanego z piaskowca, zachowały się piwnice i część przyziemia do wysokości 2,5 m, kamienne progi i portale oraz dziesiątki tysięcy unikatowych zabytków. Rewelacyjne odkrycia archeologiczne dokonane na krośnieńskim rynku zmieniają dotychczasową wiedzę o początkach i najstarszych dziejach miasta.
Odkrycia wzbudzają zachwyt fachowców i laików. Zostały uznane przez popularno-naukowy miesięcznik "Wiedza i Życie" za wydarzenie roku 2000 w dziedzinie archeologii w Polsce, były nominowane do nagrody "Złotej Łopaty". Na temat wyników tych badań odbyło się 22 maja 2001 r. specjalne posiedzenie dwóch komisji Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie naukowcy z różnych dziedzin podkreślali ich doniosłość i rangę, a także konieczność eksponowania odsłoniętych reliktów.
W ubiegłym roku zapadła decyzja Zarządu Miasta, zobowiązanego przez Radę Miasta, o stworzeniu wokół odkrytej budowli gotyckiej rezerwatu archeologicznego. Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał w dniu 20 września 2000 r. wytyczne do realizacji projektu skansenu. Zabezpieczono relikty na zimę, zlecono wykonanie projektu, Wiosną ub. r., po przeanalizowaniu przedłożonych przez projektanta pana prof. dr hab. inż. Andrzeja Kadłuczkę kilku koncepcji, na wniosek kierownika delegatury SOZ w Krośnie i Zarządu Miasta zalecono powiększenie zakresu rezerwatu o ekspozycję przedproży kamienic w zachodniej pierzei rynku, co wielokrotnie podniosło koszty tego przedsięwzięcia. Korzystając z tego pretekstu, manipulując opinią publiczną odnośnie ceny, Zarząd Miasta zakwestionował poprzednią decyzję o celowości stworzenia ekspozycji reliktów wieży wójtowskiej i wypowiedział się za zasypaniem tego bezcennego obiektu.
Jesteśmy, podobnie jak wielu Krośnian i specjalistów z różnych dziedzin, zdecydowanie przeciwni takim absurdalnym pomysłom. Uważamy, że nie wolno zniszczyć tak wspaniałych reliktów przeszłości Krosna, jego "pieczęci rodowej". Przyjmując w/w wytyczne konserwatora można zgodnie z przedłożoną wcześniej koncepcją rezerwatu nr 3, wykonać go kilkakrotnie taniej. Należy tylko działać sprawniej, szybciej i z dobrą wolą. Ten rezerwat byłby niewątpliwą i jedyną tego typu atrakcją w Małopolsce, podnoszącą rangę miasta, dodającą splendoru mieszkańcom i przynoszącą wymierne korzyści finansowe.
Zasypanie, a zatem niewątpliwe zniszczenie odkrytych reliktów, jak stało się we wschodniej części rynku z piwnicami ratusza renesansowego, byłoby kompromitacją władz i służb konserwatorskich oraz hańbą dla miasta. Apelujemy do Państwa Radnych, władz miasta i mieszkańców o wykorzystanie szansy, jaką stwarza to doniosłe odkrycie. W innych miastach i krajach budowla taka byłaby już dawno odpowiednio zakonserwowana i wyeksponowana. Odkładanie decyzji o sposobie zagospodarowania zachodniej części rynku wywołuje napięcia wśród Krośnian i sprawia, że nie konserwowane mury domu wójtowskiego ulegają niszczeniu. Zaprzepaszczenie szansy ekspozycji najstarszej budowli administracyjnej Krosna byłoby niepowetowaną stratą dla nauki, Miasta i przyszłych pokoleń, które z podjętej decyzji rozliczą Zarząd i Radnych.
Do naszego apelu dołączamy opinie historyków sztuki, historyków, urbanistów, architektów i archeologów - wybitnych naukowców o uznanej pozycji, pełniących ważne funkcje w instytucjach naukowych Polski, popierające nasze stanowisko.
mgr Anna Muzyczuk
kierownik badań archeologicznych
mgr Jan Gancarski
Dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie
