Krosno będzie słynąć z dronów? Tu będzie ich produkcja i sprzyjające zaplecze do lotów

Redakcja Portalu

Dronowa rewolucja w Krośnie: powstanie tu cały system zarządzania ich ruchem oraz fabryka produkująca drony

Fot. lotniska: Damian Krzanowski / Dron: Ekolot A&D, wizualizacja

Posłuchaj audycji na ten temat:

Drony kojarzą się nam głównie z pięknymi ujęciami z wakacji lub - niestety - z działaniami wojennymi. Świat, w którym drony nieustannie latają nad naszymi głowami, zapewniają dostawy produktów lub ułatwiają i przyspieszają różne czynności, wciąż wydaje się futurystyczną wizją. Chociaż w Polsce to nadal raczkująca branża, inicjatywy takie jak Centrum Kompetencji Dronowych mają ją rozwinąć i sprawić, że rozwiązania, jakie za sobą niesie, będą na wyciągnięcie ręki, a raczej drona.

Czym jest Centrum Kompetencji Dronowych?

Centrum Kompetencji Dronowych (CKD) to rządowy projekt, realizowany przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej (PAŻP) w ramach Krajowego Planu Odbudowy. W kilku regionach kraju powstanie infrastruktura, która będzie rozwijać branżę dronową. Na Podkarpaciu znajdą się aż 3 centra, będą to: Krosno, Stalowa Wola oraz teren wzdłuż autostrady A4 w zachodniej części regionu (okolice Dębicy). Dobór miast odbywał się poprzez konkurs, w którym oceniane były m.in. specyfika przestrzeni powietrznej, lokalizacja czy uwarunkowania gospodarcze.

Projekt obejmuje nie tylko samo miasto Krosno. Bierze w nim udział jeszcze 21 gmin, z którymi Krosno podpisało porozumienie. W sumie jest to obszar ponad 814 km² (dla porównania: powiat krośnieński ma ponad 900 km²).

Obszar Centrum Kompetencji Gmina Miasto Krosno i gminy partnerskie

urząd miasta krosna

Partnerem działań jest także Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie, która zgłębia nowe technologie, także dronowe, m.in. dzięki jedynemu na Podkarpaciu laboratorium sieci 5G, o którym pisaliśmy tutaj.

Co konkretnie powstanie?

Obecnie, żeby latać dronem (powyżej 250 g lub z kamerą), trzeba go zarejestrować i po przejściu szkolenia uzyskać certyfikat pilota. Jeśli zamierzamy latać dronem w zasięgu naszego wzroku, nie musimy uzyskać na to zgody. Jednak jeśli dron ma przemierzać większe odległości, poza polem widzenia, należy zgłosić do PAŻP-u plan lotu i poczekać na pozwolenie. To właśnie ten drugi scenariusz ma ułatwić funkcjonowanie Centrum Kompetencji Dronowych.

Powstanie specjalny system informatyczny - aplikacja, która umożliwi operatorom bezproblemowe realizowanie lotów. Przede wszystkim przyspieszy proces wydawania zgody na lot - z kilku dni do kilku godzin a nawet kilkudziesięciu minut w przypadku nieskomplikowanych lotów.

W ramach tego rozległego obszaru na różnych wysokich budynkach zamontowane zostaną anteny, które będą odbierać sygnał nadlatującego drona. Pozwoli to operatorowi oraz PAŻP-owi na jego dokładną lokalizację i zapewni m.in. płynność ruchu. Anteny będą wyłącznie odbiornikami sygnału gps, nie będą nadajnikami. W Krośnie takie urządzenie będzie tylko na budynku elektrociepłowni przy ul. Sikorskiego. Na całym obszarze ponad 814 km² będzie ich w sumie kilkanaście.

Jedna z anten, która będzie odczytywać lokalizację dronów, zostanie zamontowana na budynku elektrociepłowni przy ul. Sikorskiego

damian krzanowski

Kolejną infrastrukturą, ułatwiającą latanie na większe odległości, będą miejsca do nieplanowanego lądowania np. podczas awarii. Ogrodzone, monitorowane lądowiska o wielkości ok. 10x10 m pojawią się na terenach niezabudowanych, m.in. w Dobieszynie. 

PAŻP przewiduje także stworzenie ośrodków szkoleniowych. Ich ostateczne lokalizacje nie są jeszcze znane. Krosno zaproponowało, że mogłaby temu służyć jedna z działek przy lotnisku od strony ul. Kaczorowskiego.

Kto będzie mógł z tego korzystać?

Każdy kto dysponuje sprzętem i wymaganymi uprawnieniami operatora. Mogą to być zarówno osoby prywatne, firmy czy instytucje.

- Pozyskaliśmy wiele listów intencyjnych od firm i instytucji, które opisywały, w jaki sposób drony mogą pomóc w ich codziennym funkcjonowaniu lub np. zwiększeniu efektywności – mówi Miranda Trojanowska, wiceprezydent Krosna.

- Wśród nich były np. firmy budowlane, które już wykorzystują drony np. do inspekcji wysokich obiektów, kominów czy dachów.

Z infrastruktury mogłyby korzystać także samorządy gmin, np. w kwestiach monitoringu jakości powietrza czy dzikich wysypisk.

Działania dronów mają mieć przede wszystkim charakter cywilny, nie militarny. Poniżej pomysły na ich zastosowanie:

Drony to wszechstronne narzędzia, których zastosowanie wykracza daleko poza fotografię. Rewolucjonizują one kluczowe branże - od rolnictwa i budownictwa, po bezpieczeństwo publiczne i logistykę. Nasza infografika przedstawia najważniejsze obszary, w których drony przynoszą realną wartość

infografika: krosno24.pl

Co zyska Krosno?

Pewne jest to, że tzw. projekt dronowy nie wiąże się z wydatkami dla Krosna i innych gmin. One oferują teren i wsparcie w realizacji, ale inwestorem i podmiotem, który będzie zarządzał ruchem dronów jest PAŻP.

O tym, co drony wniosą do Podkarpacia w ciągu najbliższych 5 lat, rozmawiano podczas krośnieńskiego Forum Gospodarczego (5.12). Mówiono o nowych technologiach, nowych miejscach pracy, produkcji dronów, innowacjach i automatyzacji usług, a także o wyprzedzeniu tego, co za 10-15 lat w branży dronowej będzie się działo na całym świecie.

- Jest to kolejny element, który ma przyciągać tutaj nowy biznes, który ma mieć wpływ na dynamiczny rozwój gospodarczy Krosna – mówiła Miranda Trojanowska.

Od lewej: Miranda Trojanowska - zastępca prezydenta Miasta Krosna, Wiktor Cichoń - dyrektor Oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. w Mielcu, Łukasz Grzybowski z Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, Sebastian Babiarz z firmy Skypuzzler, która jest partnerem Krosna w projekcie, Andrzej Rybka ze Stowarzyszenia "Dolina Lotnicza" oraz Daniel Biały z Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie

urząd MIasta krosna

Samoloty i drony jednocześnie. Czy to bezpieczne?

Podczas forum Andrzej Rybka z "Doliny Lotniczej", wyraził obawę o bezpieczeństwo testowania dronów w kontekście stałego, natężonego ruchu lotniczego nad Krosnem.

Gmina Krosno i Lotnisko Krosno podjęły współpracę z PAŻP. Agencja ma dostarczyć lotnisku system zarządzania ruchem bezzałogowych statków, będzie on umożliwiał m.in.:

• szybkie zgłaszanie planowanych lotów,
• komunikację z operatorem drona,
• rezerwowanie części przestrzeni powietrznej dla konkretnych operacji dronowych,
• zobrazowanie w czasie rzeczywistym ruchu dronów;

- Dodatkowo podjęliśmy wraz z Gminą Krosno starania w kierunku pozyskania systemu radarowego zobrazowania ruchu lotniczego, który umożliwi śledzenie wszystkich statków powietrznych w naszej przestrzeni – mówi Robert Grabowski, prezes Lotnisko Krosno sp. z o.o.

"Nowy Ekolot" będzie produkował drony

Podczas forum gospodarczego po raz pierwszy zaprezentowano drona, skonstruowanego w Szczepańcowej przez firmę Ekolot Aerospace & Defense, prowadzoną przez inwestora z Ameryki Południowej – Luisa Zapatę, Kolumbijczyka, byłego oficera lotnictwa wojskowego, pilota bojowego, inżyniera lotniczego i kontrolera ruchu powietrznego.

Luis Zapata z Ekolot Aerospace & Defense

urząd miasta krosna

Firma jest nowa, ale nazwa Ekolot jest dobrze znana krośnianom - należy do przedsiębiorstwa, które od 30 lat prowadzi tutaj Henryk Słowik i specjalizuje się w produkcji ultralekkich samolotów.

Przez ostatni rok ta lokalna firma była zmuszona ograniczyć produkcję. Materiał, z którego wytwarza kompozyty samolotów został obciążony wysokim cłem antydumpingowym (120%). Obecnie trwa postępowanie celne.

- Zastąpienie materiału innym nie jest obecnie możliwe – mówi Henryk Słowik i tłumaczy, że taki proces jest czasochłonny i niezwykle kosztowny(ok. 500 tys. euro). Produkcja jest zatem ograniczona, zredukowano liczbę pracowników, a obecna działalność opiera się na serwisowaniu samolotów oraz pracach nad nowymi samolotami. Wznowienie pełnej produkcji ma się odbyć, gdy tylko pozwolą na to warunki rynkowe i decyzje administracyjne.

- Przedsiębiorstwo działa nieprzerwanie, a zgodnie z posiadaną dokumentacją finansową nie posiada zaległości wobec instytucji publicznych ani banków – zapewnia Henryk Słowik i przeczy informacjom o "przejęciu" firmy przez zagranicznych inwestorów.

To dwie firmy o zbliżonych nazwach, ale całkowicie niezależne. Łączy je jedynie zwykła transakcja handlowa

– tłumaczy.

Jak ustaliliśmy, w jej ramach Ekolot Aerospace & Defense nabył od PPHU Ekolot unikatową technologię wytwarzania kompozytów (szklanych, węglowych i kewlarowych) oraz pełne prawa do produkcji samolotu Topaz.

Technologia ta była fundamentem działalności PPHU Ekolot i stanowiła rezultat wieloletnich prac konstrukcyjnych. To właśnie ze względu na jej historię nowa firma zawarła w swojej nazwie człon "Ekolot". Natomiast dalszy część "Aerospace & Defense" (ang. lotnictwo i obronność) ma podkreślać jej samodzielny i międzynarodowy charakter.

Nowa firma wynajmuje także pomieszczenia produkcyjne przedsiębiorstwa Ekolot. Zatrudniła też jej byłych pracowników.

W tym budynku działają obecnie dwie firmy: PPHU Ekolot oraz Ekolot Aerospace & Defense 

joanna kwiatkowska

Zagraniczny inwestor początkowo rozważał działalność w Portugalii lub Hiszpanii. Jak to się stało, że zdecydował się właśnie na Krosno?

- Poprzez sieci branżowe poznaliśmy Ekolot i jego długoletnią reputację jako firmy o doskonałej jakości w produkcji kompozytów i inżynierii lekkich samolotów – mówi Luis Zapata. To właśnie dziedzictwo związane z produkcją lotniczą było jednym z czynników decydujących o tej lokalizacji. Przewodniczący firmy wymienia także wspierające środowisko miejskie, zaangażowane w innowacje i rozwój przemysłu obronnego oraz bliskość rozwijających się europejskich korytarzy lotniczych w Polsce i na Słowacji.

- Krosno oferuje skalę, zasoby talentów i elastyczność, którym nie dorównują inne oceniane lokalizacje – mówi Luis Zapata.

Czym będzie się zajmować Ekolot Aerospace & Defense?

Przez ostatnie pół roku firma tworzyła drona o nazwie Zeus. Chociaż dron kojarzy się ze stosunkowo niewielkimi urządzeniami to z definicji jest to bezzałogowy statek powietrzny (BSP) - ta nazwa znacznie lepiej odwzorowuje wygląd Zeusa. Rozpiętość jego skrzydeł to ponad 7 metrów. Potrafi wbić się na wysokość 6 tys. metrów i udźwignąć od 25 do 70 kg. Jego średnia prędkość to 120 km/h.

Budowa Zeusa trwała 6 miesięcy

Ekolot Aerospace & Defense

Zeus może być używany dwojako. Jego technologia jednocześnie pozwala na działania wojskowe ofensywno-defensywne, jak i na działania ratownicze np. transport medykamentów lub krwi. Firma wymienia także takie zastosowania jak pomoc w przypadku klęsk żywiołowych, wsparcie w gaszeniu pożarów, inspekcje przemysłowe, badania rolnicze, leśnicze i środowiskowe.

O tej samej nazwie jest także samolot, którym można latać tradycyjnie, ale również zdalnie – bezzałogowo.

Z przodu dron Zeus VTOL, a za nim Zeus CTOL RPAS, który może być używany zarówno załogowo jak i bezzałogowo

Ekolot Aerospace & Defense

Obecnie firma prowadzi działalność w części budynku PPHU Ekolotu przy ul. Przemysłowej w Szczepańcowej, ale już planuje dużą inwestycję na kwotę 86 mln zł przy krośnieńskim lotnisku. Na terenie o powierzchni 1,7 ha przy ul. Kaczorowskiego utworzy zaawansowany ośrodek rozwoju technologii bezzałogowych. Powstanie hala produkcyjna, centrum badawczo-rozwojowe, laboratoria AI oraz specjalistyczne centrum doskonałości z najnowocześniejszą infrastrukturą szkoleniową.

Luis Zapata odebrał z rąk Wiktora Cichonia, dyrektora mieleckiego oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu decyzję o wsparciu - zwolnieniu z podatku dochodowego w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (Specjalna Strefa Ekonomiczna)

urząd miasta krosna

- Nasz plan produkcyjny jest modułowy i dostosowany do międzynarodowego popytu. W fazie początkowej prognozujemy roczną zdolność produkcyjną na poziomie 20–40 samolotów, w zależności od konfiguracji do 100 jednostek – zapowiada Luis Zapata.

Rodzina bezzałogowców Zeus może stanowić nawet 60% całkowitej produkcji. Na etapie testowania sprzętu mieszkańcy będą mogli okazjonalnie zaobserwować drony w powietrzu.

Firma Ekolot Aerospace & Defense ma także realizować wspólne projekty z krośnieńską uczelnią.

Nowe miejsca pracy

Aktualnie firma rekrutuje pracowników w obszarach: produkcji kompozytów i obróbki CNC, montażu wiązek elektrycznych i integracji awioniki, oprogramowania, inżynierii mechanicznej i lotniczej. Poszukuje też pilotów doświadczalnych i specjalistów ds. zapewnienia jakości i dokumentacji.

- W miarę rozwoju prowadzonych programów przewidujemy rozszerzenie zakresu stanowisk – mówi Luis Zapata i wymienia stanowiska związane z inżynierią oprogramowania i systemów, zarządzania produkcją, operacjami lotów próbnych oraz koordynacją łańcucha dostaw i logistyką.