Po raz pierwszy o utworzeniu w Krośnie Centrum Dziedzictwa Szkła (CDS) informowaliśmy rok temu, kiedy to miasto starało się o wsparcie tego pomysłu środkami europejskimi. Starania się powiodły, zaawansowane są prace projektowe. Gotowe są już wizualizacje nowych inwestycji.
Jak tłumaczy prezydent miasta, Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie - to pomysł zaczerpnięty z popularnych w innych krajach "Glass city" - ośrodków turystyczno-przemysłowych, opartych na dawnych tradycjach szklarskich.
Do ich kultywowania Krosno - jako największy krajowy ośrodek przemysłu szklarskiego - ma pełne prawo. Historia najstarszej krośnieńskiej huty szkła sięga 86 lat, a krośnieńskie szkło jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich marek. W ten sposób władze miasta chcą do Krosna przyciągnąć turystów.
- Zarówno w Polsce, jak i na świecie obserwujemy silny nurt pustoszenia dotychczasowych centrów miast na rzecz wielkich galerii usytuowanych na peryferiach. Powoli dostrzegamy również w Krośnie to zjawisko. Są okresy, w których krośnieński Rynek "świeci pustkami", mało konkurencyjne obiekty handlowe i znikoma ilość atrakcji turystycznych eskalują to zjawisko. Niestety, sama zabytkowa architektura już nie wystarcza - twierdzi prezydent Piotr Przytocki. - Dlatego dużo energii i pracy włożyliśmy w unikatowy projekt Centrum Dziedzictwa Szkła - tłumaczy.
Z projektem tym wiąże się sporo inwestycji. Największa będzie mieć miejsce w dotychczasowym Biurze Wystaw Artystycznych. Obiekt ten - szczególnie od strony skarpy - będzie nie do poznania.
Biuro Wystaw Artystycznych mieści się przy ul. Blich, na rogu Rynku, w sąsiedztwie budynków Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej. Od strony północno-wschodniej teren ogranicza wysoka skarpa.
Budynek ten powstał w latach 1875-1899. Do czasów II wojny światowej znajdowała się w nim hala targowa, a podczas okupacji Niemcy trzymali tam konie. W roku 1982 obiekt został zaadaptowany i rozbudowany na cele wystawiennicze BWA.
Teraz czekają go wielkie zmiany. Powstanie w nim Centrum Dziedzictwa Szkła. Największa zmiana oznacza, że budynek znacznie się powiększy - z dotychczasowych 300 metrów kwadratowych powierzchni do 900. Tak jak dotychczas będą się w nim mieścić sale wystawowe, ale przybędzie także sal konferencyjnych, laboratoryjno-dydaktycznych i innych służących do prezentacji krośnieńskich szklanych tradycji.
Jednym z najważniejszych miejsc będzie pomieszczenie, w którym zlokalizowany zostanie piec hutniczy. Dzięki niemu turyści na własne oczy będą mogli zobaczyć proces produkcji artykułów ze szkła oraz wziąć w nim czynny udział. W obiektach CDS będzie się również mieścił sklep - galeria szkła.
Różnica między poziomem, na którym mieści się obecne wejście do BWA, czyli poziomem Rynku, a biegnącą pod skarpą ulicą Legionów - wynosi 12 metrów. Na razie komunikacja między tymi dwoma poziomami odbywa się za pomocą schodów. Po zakończeniu budowy CDS powstaną dwie windy. Zlokalizowane będą w szczelinie, która powstanie w skarpie. Jedna z nich będzie służyć do celów komunikacji rozbudowanego obiektu, druga - do obsługi zewnętrznego ruchu osób poruszających się między płytą Rynku a parkingiem pod skarpą.
Różnicę wzniesień projektanci wykorzystali do zaplanowania budynku CDS na kilku poziomach. Na najwyższym zlokalizowany będzie taras widokowy.
Siedziba administracyjna obecnej placówki BWA zostanie przeniesiona, ale niedaleko - do kamienicy Rynek 5.
Inne atrakcje związane z Centrum Dziedzictwa Szkła znajdować się będą niedaleko, bo po drugiej stronie Rynku. Po zachodniej stronie, pod chodnikiem mieszczą się niezagospodarowane dotąd piwnice przedprożne. Przylegają do ośmiu kamienic, znajdują się przed wejściem do poszczególnych budynków - stąd ich nazwa. Piwnice zaczynają się przy ul. Kazimierza Wielkiego, a kończą przy ul. Portiusa. Są bardzo wartościowe, niektóre są starsze niż kamienice. Są własnością miasta.
Mają zostać udostępnione dla turystów. Projekt CDS zakłada powstanie atrakcyjnej powierzchni wystawowej z nowoczesnymi rozwiązaniami, mającymi zainteresować zwiedzających, nie tylko dorosłych, ale też i najmłodszych.
Centrum Dziedzictwa Szkła oznacza również stworzenie tzw. szklanego szlaku, w ramach którego turyści mieliby okazję do zwiedzania hut szkła, zlokalizowanych na terenie Krosna oraz w sąsiednich miejscowościach. Turyści podróżujący po szlaku będą mieli możliwość zapoznania się z ofertą handlową poszczególnych hut i zakupić ich produkty.
Po szklanym szlaku turystów będzie wozić kolejka turystyczna. Będzie to specjalnie wykonany na potrzeby Krosna pojazd.
Dodatkowo w ramach projektu na terenie Krosna ustawiona zostanie mała architektura szklana, nawiązująca do głęboko zakorzenionej szklanej historii miasta. Koncepcje dopiero powstają.
W ramach projektu zaadaptowane i odpowiednio wyposażone zostaną także sale ekspozycyjne Muzeum Podkarpackiego w Krośnie i Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza. One również posłużą do celów prezentacji historii szklarstwa. Samo Muzeum Podkarpackie jest w posiadaniu ponad 6 tys. eksponatów związanych z historią szklarstwa. Pierwsze sięgają 1923 roku, czyli początków tego przemysłu w Krośnie.