Kania
Kamienica z charakterystycznymi secesyjnymi ornamentami została wybudowana na początku XX wieku dzięki staraniom członków Towarzystwa „Zgoda” skupiających rzemieślników i krośnieńskich kupców. Przez ponad sto lat była związana z krośnieńskimi cechami. Od niedawna znajduje się w rejestrze zabytków.
Od 2017 budynek ma dwóch właścicieli. Muzeum Podkarpackie odkupiło część kamienicy od Cechu Rzemiosł Różnych. Decyzja o sprzedaży była trudna, ale konieczna. Część pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży Cech przeznaczył na wkład własny do wspólnego projektu z Muzeum i Urzędem Miasta w ramach programu rewitalizacji Starówki.
Muzeum stało się właścicielem części kamienicy oraz 56-metrowej działki od strony skarpy za ponad 900 tys. zł. Zyskało ponad 500 m2 nowej powierzchni użytkowej.
Instytucja przejęła część oficyny od ulicy Legionów, a więc całe piwnice oraz pomieszczenia od parteru aż po trzecie piętro, łącznie z salą konferencyjną. Klatka schodowa i dziedziniec stały się wspólne, zaś frontowa część budynku od strony ulicy Piłsudskiego, począwszy od parteru po strych pozostała własnością Cechu Rzemiosł Różnych.
Kamienica Cechu to piękny, zabytkowy budynek, który jednak wymaga generalnego remontu. Pomieszczenia są w złym stanie, do ich ogrzewania służą piecyki gazowe. – Lokale nie nadają się do użytkowania, jak na razie wykorzystujemy je do przechowywania różnych rzeczy – mówi Jan Gancarski, dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie. – Okazjonalnie korzystamy również z sali konferencyjnej.
O tym, że budynek wymaga odnowy, jego właściciele od dawna zdawali sobie doskonale sprawę. - Od czasu uzyskania prawa wieczystego użytkowania w latach 60., Cech przeprowadził remont "ratujący" budynek i przystosował go do swojej działalności - mówi Marta Matelowska, kierownik biura Cechu. - W późniejszych latach odbywały się bieżące remonty np. pionowa izolacja fundamentów. Mimo to konieczne stało się wykonanie pełnego zakresu prac remontowo-modernizacyjnych.
Dlatego Cech Rzemiosł Różnych wraz z Muzeum Podkarpackim i Urzędem Miasta Krosna wystarał się o dofinansowanie remontu. Z Unii Europejskiej Cech pozyskał około 3 mln zł, zaś Muzeum - 4 mln 800 tys. zł. Dodatkowo Muzeum otrzymało z budżetu województwa podkarpackiego niewiele ponad 3 mln zł.
Na czas remontu Cech Rzemiosł Różnych opuści swoją siedzibę. Prace rozpoczną się w maju lub w czerwcu po rozstrzygnięciu przetargu. Roboty zaplanowano na trzy lata (2019-2021). Pierwsze dwa są przeznaczone na prace budowlane, ostatni rok to zakup wyposażenia, sprzętu i wykonanie wystaw. Szczegółowy zakres prac zostanie opracowany po wyłonieniu wykonawcy. – Kamienica w całości zostanie odrestaurowana – zapewnia dyrektor Gancarski.
Elewacja budynku zostanie odnowiona. Ciekawostką jest, że na ozdobnej półce, która jest elementem architektonicznym i znajduje się na rogu kamienicy, stanie figurka św. Józefa, patrona rzemieślników. W Krośnie są trzy takie półki (dwie pozostałe znajdują się na rogu ulicy Piłsudskiego przy Rynku oraz na budynku, w którym mieści się apteka pod Barankiem na ulicy Czajkowskiego).
Znaczące zmiany nastąpią wewnątrz kamienicy. W odnowionych i osuszonych piwnicach powstanie nowoczesna wystawa archeologiczna o Krośnie i regionie. Zostaną na niej zaprezentowane eksponaty sprzed 240 tys. lat p.n.e. aż do czasów wczesnego średniowiecza.
Piwnice zostaną połączone z siedzibą Muzeum dwoma przejściami. Jedno z takich przejść poprowadzi do piwnic pałacu biskupiego, gdzie obecnie mieści się wystawa archeologiczna. – Tutaj natomiast będzie eksponowany okres średniowiecza, czas kiedy Krosno zyskało prawa miejskie – mówi dyrektor Gancarski. Drugie przejście pojawi się pod sekretariatem.
Parter przeznaczono na wystawy malarskie, zaś na pierwszym piętrze znajdzie się nowocześnie wyposażona sala konferencyjna. Będą w niej organizowane spotkania oraz występy, a także warsztaty i lekcje muzealne. Do tej pory lekcje odbywały się w salach wystaw czasowych.
Na kolejnym piętrze znajdą się studyjne magazyny sztuki. Będzie to dodatkowa atrakcja dla zwiedzających, bo w większości muzeów magazyny dla turystów są niedostępne. – Zwiedzający będą mogli zobaczyć, jak przechowuje się sztukę, konserwuje i dokumentuje – mówi Jan Gancarski. – Ten rodzaj działalności jest bardzo trendy w tej chwili. Jeśli tylko muzea mają taką możliwość, to coś takiego organizują. Przygotowaliśmy podobne magazyny na ulicy Szczepanika, gdzie będzie można zobaczyć szkło.
W wyremontowanym budynku Cechu Rzemiosł Różnych znajdzie się także miejsce dla pracowni konserwacji malarstwa i rzeźby polichromowanej oraz niewielkie pomieszczenie biurowe.
Przemianę przejdzie również dziedziniec kamienicy, który zostanie zadaszony stalową kontrukcją prześwietloną taflami szkła. Będą tam organizowane spotkania edukacyjne i wystawy.
Zagospodarowana zostanie też niewielka działka od strony ulicy Legionów. Powstanie na niej kotłownia, która będzie ogrzewać cały budynek. Kamienica będzie miała także klimatyzację oraz windę dla niepełnosprawnych umiejscowioną wewnątrz budynku wzdłuż schodów.
W części budynku należącym do Cechu, na pierwszym piętrze liczba pomieszczeń po przebudowie zwiększy się z trzech do czterech. Będą się w nich mieściły sale szkoleniowe.
Na dotychczas nieużytkowanym strychu, o ciekawej konstrukcji więźby dachowej, powstanie wyposażona w multimedia sala wykładowa dla około 25 osób. W niej będą organizowane spotkania rzemieślników oraz będą prowadzone różne szkolenia.
- Aby umożliwić prowadzenie kursów, warsztatów, pokazów m.in. gastronomicznych powstanie w tej części sali aneks kuchenny wyposażony w nowoczesny sprzęt - mówi Marta Matelowska. - Pozwoli to na realizację naszych celów zawartych w projekcie rewitalizacji. Dotyczą one aktywizacji społecznej mieszkańców Starówki, a także turystów "rodzinnie" odwiedzających nasze miasto. Będziemy oferować udział w warsztatach np. umiejętności wykonywania pasztetu, pieczenia chleba i innych wypieków, a także pokazy, np. baristyczne.
W ten sposób Cech chce ożywić budynek. Z projektu zostały wyłączone pomieszczenia sklepowe. W przyszłości planuje się utworzyć tam galerię wyrobów artystycznych i rzemieślniczych twórców z Krosna i całej Polski.
Poważny remont czeka również siedzibę Muzeum Podkarpackiego, który pochłonie nawet 2 mln zł. W tym roku zostanie odnowiony dach. Więźba dachowa zostanie wymieniona, a dach pokryty miedzianą blachą. W przyszłym roku zostanie wykonana nowa elewacja i systemy zabezpieczające.
Na tę chwilę trudno powiedzieć, w jakim stopniu remont wpłynie na funkcjonowanie Muzeum. – Na pewno w tym roku nie będziemy organizować wystaw czasowych, gdyż w pomieszczeniach, w których się znajdują, będą zgromadzone przedmioty z poddasza – mówi Jan Gancarski. – Czy stałe wystawy będą dostępne dla zwiedzających, to się dopiero okaże po rozpoczęciu remontu. Jeżeli nie będą kolidować z ich bezpieczeństwem, to prawdopodobnie będzie je można zobaczyć.
Za dwa lata nie tylko budynki Muzeum zmienią swój wygląd, zmienią się również wystawy. Pojawią się nowe ekspozycje stałe, uzupełnione w nieznacznym stopniu o multimedia. – W Polsce multimedia w muzeach są bardzo modne, ale w świecie liczą się zabytki i eksponaty – mówi dyrektor. – Planujemy połączyć jedno z drugim, aby multimedia wspierały zwiedzanie, jednakże w bardzo ograniczonym zakresie. Chcemy przede wszystkim pokazywać nasze znakomite eksponaty.
A tych nie brakuje. Wśród nich warto wymienić chociażby zabytki archeologiczne i malarstwo z różnych okresów, np. obrazy Stanisława Bergman, krośnieńskiego malarza. Dyrektor zapowiada również, że już niedługo zbiory Muzeum wzbogacą się o nowe eksponaty. Na razie nie chce zdradzać, o jakie dzieła sztuki czy zabytki archeologiczne chodzi. Z pewnością przekonamy się o tym wkrótce.
Idea piękna, tylko trupa nawet perfumy Chanel nie ożywią. Dlaczego w Polsce inne rynki żyją, a tu urzędnicza kastracja pomysłów...
Robicie z Rynku jedno wielkie muzeum! Tylko kto je bedzie odwiedzał??
