Kania
Przez wieki Krosno słynęło z rzemieślników, którzy rozsławiali je nie tylko na cały kraj, ale również świat. Spacerując po mieście nie zdajemy sobie sprawy, że niektóre ze sklepów i zakładów istnieją od pokoleń. Prowadzące je krośnieńskie rodziny oferują usługi lub niszową produkcję, które wymagają wielu lat doświadczenia.
Dzisiaj ta rzemieślnicza społeczność powoli zostaje wypierana przez liczne sieci handlowe i franczyzowe. Pozostali tylko nieliczni rzemieślnicy, których od zapomnienia chce ocalić Przemek Niepokój-Hepnar.
Krośnieński fotograf otrzymał stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa na zrealizowanie projektu o nazwie „Krośnieńscy mistrzowie rzemiosła – dziedzictwo, które przemija”. Bohaterami tej inicjatywy będą m.in. szewcy, jubilerzy, fotografowie, fryzjerzy, szklarze, hutnicy, grawerzy szkła, piekarze, cukiernicy i krawcy tworzący ubrania z lnu. – Chcę uwieczniać ludzi i ich problemy, bo to jest najważniejsze – mówi Przemek.
Inspiracją do wzięcia udziału w konkursie o stypendium była stworzona przez Przemka w ubiegłym roku grupa na Facebooku o nazwie „Kupuję, bo krośnieńskie”. Promują się na niej lokalni przedsiębiorcy, dla których funkcjonowanie w czasie epidemii i licznych lockdownów jest sporym wyzwaniem.
Projekt o rzemieślnikach ma przypomnieć krośnianom o ich historii i spuściźnie. – Wielu ludzi nie wiedziało na przykład, że na ulicy Naftowej znajduje się magiel elektryczny, a przy ulicy Olejarskiej zakład naprawy parasoli. To mnie zdziwiło, ale też dodało motywacji do działania – mówi fotograf.
Projekt będzie polegał na stworzeniu fotokastów. – To będą cykle fotoreportaży połączone z dźwiękowymi wywiadami – tłumaczy Przemek. - Będą to formy multimedialnych opowieści skierowane głównie do młodych, którzy korzystają z mediów społecznościowych i do mieszkańców Krosna.
Przemek przeprowadził już wywiady z wybranymi krośnieńskimi rzemieślnikami, którzy okazali się otwarci i chętni do współpracy. – Czują się docenieni i szczęśliwi, że ktoś chce uwiecznić ich działalność dla późniejszych pokoleń.
Udało mu się odwiedzić m.in.: magiel elektryczny, fabrykę bombek choinkowych oraz zakłady: naprawy parasoli, optyczny, jubilerski i szklarski.
Wielu krośnieńskich rzemieślników kontynuuje fach przekazany im przez ojców lub dziadków. Natomiast niewielu z nich doczeka się swoich następców. Prawdopodobnie ich działalność zakończy się z momentem ich śmierci albo wcześniej z powodu trudnej sytuacji gospodarczej spowodowanej epidemią. Dlatego fotograf ma zamiar zaznajomić ze swoim projektem uczniów krośnieńskich szkół. - Może dzięki temu, młodzi zechcą podjąć naukę rzemiosła u żyjących mistrzów i kontynuować ich tradycję.
Klientami zakładów rzemieślniczych od wielu lat są przeważnie ci sami ludzie. – Te osoby przychodzą, rozmawiają z rzemieślnikami o swoich problemach i życiu. To jest bardzo piękne, ale, żeby zakłady przetrwały, muszą się w nich pojawiać też nowi klienci – mówi Przemek, który ma nadzieję, że jego projekt się do tego przyczyni.
Rozmowy z rzemieślnikami zaowocowały wieloma ciekawostkami, o których krośnianie nie mają pojęcia. – Na przykład dowiedziałem się, że zakład Rafała Waszkowskiego w Polsce sprzedaje mało bombek, ale już za granicą jest to produkt ekskluzywny. Jedną z krośnieńskich bombek na światowych targach w Kalifornii kupił ówczesny jej gubernator Arnold Schwarzenegger, czyli filmowy Terminator – opowiada krośnianin.
Inna historia wiąże się z panią Jadwigą, która prowadzi elektryczny magiel. – Doskonale pamięta, kiedy go kupiła. To był dzień, w którym wybuchł stan wojenny. Specjalnie tę maszynę sprowadziła z Tarnowa i ona działa do dzisiaj.
Natomiast Tadeusz Staroń opowiedział mu, jak w czasie komuny ciężko było zdobyć dobrej jakości, stylowy parasol. Tylko w Peweksach można było kupić za dolary wyroby zagraniczne, głównie z Niemiec czy Włoch. - Te produkty nie zawsze były dobrej jakości, gdyż niejednokrotnie części sprowadzano z Chin, a dopiero później "metkowano" jako towar z Europy.
Efekty pracy w całości będzie można zobaczyć w lipcu. Materiał w formie zdjęć i fotokastów będzie pokazany na Facebooku oraz YouTube. W przyszłości odbędą się też spotkania krośnian z bohaterami projektu.
Odbitki zdjęć i fotokasty trafią też do kapsuły czasu. Ma ona zostać otworzona dopiero za 50 lat.
Lista rzemieślników, którzy znajdą się w projekcie, wciąż jest otwarta. Z Przemkiem można kontaktować się pod numerem telefonu: 602 530 837.
Warto było by też przypomnieć postać Pana Edwarda Węklara - dawny Krośnieński żużlowiec i "ZURITowiec" - takich fachowców, istnych chodzących encyklopedii już nie będzie! :)
Cech powinien wydac broszurke co i gdzie w Krosnie u rzemieslnika.
Poprawiloby to los rzemieslnikow i ludzie by byli zadowoleni bo wiele rzeczy wyrzucaja ktore, mozna naprawic u rzemieslnika.
