Smog to połączenie wilgotnego powietrza, głównie mgły i dymu zawierającego szkodliwe dla zdrowia substancje. Jego powstawaniu sprzyjają nieodpowiednie warunki atmosferyczne (ujemne temperatury, bezwietrzna pogoda, wilgotność). W skład smogu wchodzą pyły:
Krosno zalicza się do miast, w których występuje smog, głównie w okresie grzewczym, od października do kwietnia.
Od 2017 roku mieszkańcy mogą na bieżąco śledzić jakość powietrza na internetowej platformie Airly. Aplikacja jest również dostępna na telefon. Dane o jakości powietrza mogą wyświetlać się już na pulpicie smartfona. – W mieście do końca 2018 roku zamontowano 13 czujników, które mierzą jakość powietrza – mówi Iwona Walaszczyk, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta Krosna. – W tym roku montujemy kolejny na wniosek jednej z dzielnic.
Na mapie stan powietrza w danej części miasta odwzorowuje sześć kolorów:
Jakość powietrza ocenia indeks CAQI w skali od 0 (najlepsze powietrze) do >100 (bardzo wysokie stężenie pyłów w powietrzu). W Krośnie były takie dni, w ktorych ten wskaźnik przekraczał wartość 100.
W Krośnie przy ulicy Kletówki od 2008 roku znajduje się też manualna stacja monitoringu powietrza Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, która bada zawartość pyłów.
W latach 2008-2017 pomiary stacji wykazały nadmierne zanieczyszczenia ok. 50-60 razy w roku. – Na takie a nie inne wyniki ma wpływ wzmożona emisja z sektora komunalno-bytowego - tłumaczy Barbara Toczek z WIOŚ. To przede wszystkim indywidualne gospodarstwa domowe, ale także niewielkie, lokalne kotłownie, różnego rodzaju warsztaty i zakłady usługowe. – Stosowanie przestarzałych urządzeń i instalacji grzewczych, ich zły stan, nieprawidłowa eksploatacja, spalanie wszelkich odpadów pogarszają parametry emisji zanieczyszczeń.
Informacje o złym stanie powietrza WIOŚ przesyła do Urzędu Miasta . – W ubiegłym roku trafiało do nas kilka alertów, informujących o możliwości przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłów. O takich sytuacjach informowaliśmy mieszkańców poprzez stronę internetową Urzędu Miasta Krosna – mówi naczelnik Walaszczyk. Stacja pomiaru w Krośnie jest stacją manualną, więc powiadomienia mogą przychodzić z opóźnieniem.
Alerty na podstawie danych z systemu Airly publikuje na stronie głównej portal Krosno24.pl.
Można zaopatrzyć się też we własny miernik jakości powietrza. Ich koszt to 200-1200 zł. Zobacz tutaj.
W tym roku na Podkarpaciu zostały wprowadzone przepisy antysmogowe. Uchwała antysmogowa wskazuje paliwa (np. węgiel gorszej jakości lub drewno o większej niż 20% wilgotności), których stosowanie jest zakazane w gospodarstwach domowych. Wprowadza także obowiązek stopniowego wycofywania z użytku pieców starszych niż 10 lat oraz pieców niespełniających wymagań tzw. klasy 5.
Dlatego miasto zachęca krośnian do skorzystania z trzech programów, które mają znacząco pomóc w walce ze smogiem. Pierwszy program to „Czysta energia”. – W jego ramach w 2018 roku w Krośnie zostało zainstalowanych 135 instalacji solarnych, 392 fotowoltaiczne i 3 gruntowe pompy ciepła. W bieżącym roku zostaną zainstalowane kolejne 23 pompy ciepła oraz wymienimy 90 „kopciuchów” na kotły na biomasę, czyli pellet – mówi naczelnik Walaszczyk.
Drugi program to „Czyste powietrze”. Miasto złożyło odpowiedni wniosek do Marszałka Województwa, który przewiduje wymianę prawie stu starych pieców na kotły gazowe w domach mieszkalnych. Projektem objęto również 48 bloków mieszkalnych.
Trzeci program również pod nazwą „Czyste powietrze” jest rządowy. Prowadzi go Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie.
Nazwa programu: Czysta energia
Dofinansowanie: ponad 60%
Kto może skorzystać: mieszkańcy Krosna
Kiedy nabór: są wolne miejsca w projekcie na montaż automatycznych kotłów centralnego ogrzewania (CO) i ciepłej wody (CW), opalanych biomasą (pelletem).
Co zostanie wykonane: montaż automatycznych kotłów CO i CW, opalanych biomasą (pelletem) oraz gruntowych pomp ciepła do ogrzewania domów mieszkalnych i produkcji ciepłej wody użytkowej.
Gdzie szukać dokładnych informacji: Czysta energia
Nazwa programu: Czyste powietrze (UM Krosno, w trakcie weryfikacji)
Dofinansowanie: do 85% (bez względu na dochody)
Kto może skorzystać: mieszkańcy Krosna bez względu na dochody
Kiedy nabór: obecnie przyjmowane są zapisy na listę rezerwową
Co zostanie wykonane: wymiana 96 starych pieców na kotły gazowe, w projekcie uwzględniono również 48 bloków mieszkalnych (modernizacja starych węzłów cieplnych jak również likwidacja tzw. junkersów)
Gdzie szukać dokładnych informacji: Czyste powietrze
Nazwa programu: Czyste powietrze (WFOŚiGW) na lata 2018-2029
Dofinansowanie: dotacja lub pożyczka (dotacja, gdy koszty wynoszą od 7 do 53 tys. zł, powyżej 53 tys. zł można starać się o pożyczkę)
Kto może skorzystać: właściciele lub współwłaściciele jednorodzinnego budynku mieszkalnego lub lokalu wydzielonego w budynku jednorodzinnym, a także osoby, które uzyskały zgodę na budowę jednorodzinnego budynku mieszkalnego, dofinansowanie uzależnione od miesięcznego dochodu przypadającego na jednego członka rodziny
Kiedy nabór: wnioski przyjmowane są na bieżąco
Co zostanie wykonane: wymiana pieców i kotłów na paliwa stałe, zakup i montaż nowych źródeł ciepła, spełniających wymagania projektu, docieplenie przegród budynku, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, montaż lub modernizacja instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, instalacja odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznych), montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła
Gdzie szukać dokładnych informacji: Czyste powietrze (WFOŚiGW)
Oprócz realizacji wymienionych projektów Krosno w celu eliminacji smogu zakupiło 21 nowych autobusów, w tym 11 hybrydowych. Nie wyklucza też wypożyczenia drona, który monitorowałby, jakie substancje wydostają się z kominów krośnian. – Zakup drona to wydatek ponad 130 tys. zł, wypożyczenie - około 6 tys. zł za cztery godziny latania. Są to duże koszty, ale nie wykluczamy wynajęcia takiego urządzenia – wyjaśnia naczelnik Walaszczyk.
Na rezultaty podjętych starań przyjdzie jeszcze poczekać. – Do tej pory działań inwestycyjnych nie było za wiele. One dopiero się zaczynają. Polepszenie jakości powietrza będziemy mogli zaobserwować dopiero po wymianie kotłów – mówi naczelnik.
Swój udział w walce przeciwko smogowi ma również Straż Miejska w Krośnie. Strażnicy nie tylko kontrolują to, co krośnianie spalają w swoich piecach, ale również edukują o właściwych sposobach rozpalania oraz informują o ustawie antysmogowej, która określa jakich pieców i kotłów można używać do ogrzewania domów.
Według komendanta świadomość mieszkańców Krosna rośnie. Można to łatwo zaobserwować przeglądając statystyki. W 2018 strażnicy przeprowadzili 193 kontrole. To o 102 kontrole mniej niż w 2017. – W ubiegłym roku otrzymaliśmy 62 zgłoszenia od mieszkańców o nieprawidłowościach. Duża część się nie potwierdziła – mówi Tomasz Wajdowicz, komendant SM w Krośnie.
Mieszkańcy reagują głównie na czarny dym o brzydkim zapachu, który w dużej mierze jest wynikiem niewłaściwego spalania węgla i drewna, tzw. rozpalania od dołu.
Są też przypadki, gdzie dochodzi do palenia odpadami. – W ubiegłym roku skontrolowaliśmy warsztat samochodowy, w którym pracownicy ogrzewali się, wrzucając do pieca typu „samoróbka” folie i opakowania po częściach samochodowych. W innej firmie spalano ścinki i resztki płyt meblowych – mówi komendant straży.
Zaznacza, że w wielu sytuacjach chodzi przede wszystkim o koszty. – Palą odpadami z oszczędności. Mieliśmy przypadek, gdzie mieszkaniec wrzucał do pieca używane ubrania, które zabrał z pojemnika. Powodem była jego ciężka sytuacja finansowa.
Straż Miejska może nałożyć na osobę, która spala niedozwolone materiały, mandat w wysokości od 20 do 500 zł. Kary wymierzane przez sąd są o wiele dotkliwsze. Mogą wynieść nawet do 5 tys. zł. Uniemożliwienie kontroli jest przestępstwem. W przypadku, gdy właściciel posesji nie przyznaje się do winy, strażnik może pobrać popiół do badania.
W krośnieńskich aptekach tego typu maski są niedostępne.
Maseczki jednorazowe znaleźliśmy w sklepie Kaufland przy ul. Niepodległości na stoisku z akcesoriami samochodowymi. Cena opakowania z 2 sztukami wynosi 4,99 zł. Posiadają filtr z aktywnym węglem. Produkowane są w Chinach.
Maski dostępne są też w hurtowni z odzieżą ochronną Aget przy ul. Pużaka. Ich koszt to 11 zł. Również posiadają aktywny filtr węglowy. Są polskiej produkcji.
Maski można też zamówić na stronach internetowych m.in.: doz.pl, citymask.eu lub filter-service.eu.
Krosno to miasto betonu i galerii, no może poza wielkim trawiastym lotniskiem. Zobaczmy co mądrego napisano w "Programie rewitalizacji miasta Krosna" na rok 2017. Otóż: "współczynnik lesistości Krosna jest niewielki i wynosi 0,5% powierzchni miasta. W Krośnie brak jest większych skupisk leśnych, a istniejące są niewielkie, rozsiane na całym obszarze miasta i zajmują łączną powierzchnię 22,9 ha". 22,9 ha na ogólną powierzchnie Krosna wynszącą 4350 ha (43,5 km2)!!! Dlatego apeluję o dalsze zalewanie betonem miasta w "imię" rozwoju, a z pewnością będzie nam się lepiej oddychało. Mamy 4 pseudo parki w Polance, na Piastowskiej, Zawodziu i na Grodzkiej. Tyle lat zaniedbań. Trzeba było posadzić 20 lat temu 1 drzewo na 3 mieszkańców Krosna. Dziś mielibyśmy 15 tysięcych wspaniałych, sprzyjających nam drzew, a teraz mamy jeden wielki syf. Idę na spacer, zażyć życiodajnego krośnieńskiego powietrza.
Dron kosztuje 130 tys. Wypożyczenie 1.5 tys na godzine czyli koszt zakupu zwróci się po 86 godzinach czyli 3,5 doby latania. Można takiego drona wypożyczać okolicznym gminom i odrobić zakup. Chyba miasto stać na wydatek 130 tys.