Krzanowski
Książki z tej serii to już stała pozycja w biblioteczkach wielu krośnian. Początkowo miało to być 2-tomowe wydawnictwo o charakterze naukowej monografii Krosna i regionu. To władze państwa w 1960 zachęcały do opracowywania wydawnictw o historii regionów. Okazja była szczególna - obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego.
„W Krośnie zdawano sobie sprawę, iż ambitne zadanie przekracza możliwości środowiska lokalnego, zatem po wstępnym przedyskutowaniu zakresu rzeczowego monografii zamierzano zwrócić się z tą inicjatywą do grona krakowskich historyków z Uniwersytetu Jagiellońskiego” – pisze Tadeusz Łopatkiewicz w najnowszym wydaniu „Krosno. Studia z dziejów miasta regionu”. To obecny prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, ale także redaktor naukowy wydawnictwa.
Pierwszy tom serii ukazał się w 1972 roku, a kolejny rok później. - W Stowarzyszeniu znaleźli się ludzie, którzy nie usiedli na laurach po wydaniu 1. i 2. tomu, tylko wykorzystali potencjał drzemiący w tym tytule, stworzyli grupę miejscowych autorów i kontynuowali tę inicjatywę – opowiada Tadeusz Łopatkiewicz,
Monografia regionalna zamieniła się w naukowe wydawnictwo ciągłe, chociaż publikacje nie ukazują się regularnie. Następne tomy ukazały w latach: 1995 (III), 2002 (IV), 2010 (V), 2012 (VI), 2016 (VII).
VIII tom powstał z okazji uczczenia jubileuszu 60-lecia działalności Stowarzyszenia. Jubileuszowy charakter wydawnictwa podkreśla okolicznościowa dedykacja, zamieszczona na stronie przedtytułowej:
W roku Jubileuszu 60-lecia działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej tom ten dedykujemy tym wszystkim społecznikom i regionalistom, których zbiorowy wysiłek i ofiarny trud złożyły się na dziesięciolecia twórczej pracy naszej organizacji
Krosno 1958-2018.
Najnowszy tom zawiera 13 obszernych artykułów podzielonych na 4 rozdziały:
Na Jubileusz 60-lecia Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej
Artykuły i rozprawy
Biografie
Recenzje
„Studia krośnieńskie” są cenione w środowisku naukowym, bo jest to tzw. wydawnictwo punktowane. Publikacja w nim przynosi autorowi punkty zaliczane do corocznej oceny parametrycznej pracownika instytucji naukowej.
Książka zawiera ogromną ilość szczegółowej wiedzy dotyczącej historii Krosna i okolic, ale znaleźć w niej można także szereg ciekawostek.
Stanisław Stanisław Fryc w tekście o historii krośnieńskiego lotniska poszerza wiedzę o dziejach lotniska do roku 1915. Zwraca uwagę, że samoloty pojawiły się w Krośnie za sprawą Rosjan, którzy prowadzili tu działania wojenne. Przywieźli je koleją, a nieopodal obecnego lotniska oraz w Potoku zorganizowali pola wzlotów. Autor podejrzewa, że mógł to być impuls do tego, aby kilkanaście lat później powstało tu lotnisko służące już niepodległej Polsce.
Z kolei Tomasz Leszczyński opisuje szczegółowo wyniki badań archeologicznych pierzei zachodniej krośnieńskiego Rynku – tam, gdzie obecnie znajdują się piwnice przedprożne, a w nich ekspozycje Centrum Dziedzictwa Szkła. – Kamienice w tej części Rynku też posiadały podcienia – opowiadał na prezentacji książki. – Wiedzieliśmy to już przed badaniami, ale one potwierdziły ich istnienie. Wyburzono je w pod koniec XIX wieku, po pożarze w 1893.
Piotr Łopatkiewicz przybliżył natomiast dzieje gmachu przy ul. Kazimierza Wielkiego 8, gdzie obecnie znajduje się siedziba Instytutu Humanistycznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie. W latach 1614-1773 działał tam zakon jezuitów.
- Był to potężny kompleks architektoniczny. Największy kompleks dawnego Krosna. Powierzchnia zabudowy całego kolegium, z kościołem i przylegającą do niego szkołą zajmował ok. 1/12 powierzchni ówczesnego miasta. Budżet kolegium krośnieńskiego i majątek został wyceniony w 1773 na półtora miliona ówczesnych złotych. Dla porównania: budżet ówczesnego miasta Krosna wynosił 27 tysięcy zł. Jezuici stworzyli rodzaj przedsiębiorstwa edukacyjno-religijno-gospodarczego. Gdyby nie kasata jezuitów [rozwiązanie zakonu – przyp. red.], dziś należałoby do tego zakonu absolutnie wszystko, bo proces przejmowania majątku w mieście był dynamiczny – opowiadał autor artykułu.
Książkę można kupić przez Internet - na stronie www.smzk.org lub w Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych przy ul. Grodzkiej (wtorki i czwartki, 14.00-16.00). Do sprzedaży przeznaczono ok. 400 egz.
8 – to numer tomu z tej serii
13 – tyle artykułów opublikowano w tym wydaniu
177 – tyle ilustracji zawiera książka
500 – tyle egzemplarzy wynosi nakład
1 066 000 – z tylu znaków składa się publikacja
