Nowy tom „Studiów krośnieńskich”. Wiedza i ciekawostki

We wrześniu ukazał się najnowszy, ósmy tom z serii „Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu”. Znajduje się w nim kilkanaście artykułów naukowych. Poprzez wydanie tej publikacji, Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej uczciło jubileusz 60-lecia swojego istnienia.
Obwolutę tomu zaprojektowała Ewa Cisowska. Przedstawia fryz z sentencją „Ars longa Vita brevis” z domu rzeźbiarza Andrzeja Lenika przy ul. Lwowskiej w Krośnie
Adrian Krzanowski

Książki z tej serii to już stała pozycja w biblioteczkach wielu krośnian. Początkowo miało to być 2-tomowe wydawnictwo o charakterze naukowej monografii Krosna i regionu. To władze państwa w 1960 zachęcały do opracowywania wydawnictw o historii regionów. Okazja była szczególna - obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego.

 „W Krośnie zdawano sobie sprawę, iż ambitne zadanie przekracza możliwości środowiska lokalnego, zatem po wstępnym przedyskutowaniu zakresu rzeczowego monografii zamierzano zwrócić się z tą inicjatywą do grona krakowskich historyków z Uniwersytetu Jagiellońskiego” – pisze Tadeusz Łopatkiewicz w najnowszym wydaniu „Krosno. Studia z dziejów miasta regionu”. To obecny prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, ale także redaktor naukowy wydawnictwa.

Pierwszy tom serii ukazał się w 1972 roku, a kolejny rok później. - W Stowarzyszeniu znaleźli się ludzie, którzy nie usiedli na laurach po wydaniu 1. i 2. tomu, tylko wykorzystali potencjał drzemiący w tym tytule, stworzyli grupę miejscowych autorów i kontynuowali tę inicjatywę – opowiada Tadeusz Łopatkiewicz,

Monografia regionalna zamieniła się w naukowe wydawnictwo ciągłe, chociaż publikacje nie ukazują się regularnie. Następne tomy ukazały w latach: 1995 (III), 2002 (IV), 2010 (V), 2012 (VI), 2016 (VII).

Obwoluty tomów I-VII
smzk

VIII tom powstał z okazji uczczenia jubileuszu 60-lecia działalności Stowarzyszenia. Jubileuszowy charakter wydawnictwa podkreśla okolicznościowa dedykacja, zamieszczona na stronie przedtytułowej:

W roku Jubileuszu 60-lecia działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej tom ten dedykujemy tym wszystkim społecznikom i regionalistom, których zbiorowy wysiłek i ofiarny trud złożyły się na dziesięciolecia twórczej pracy naszej organizacji
Krosno 1958-2018.

Najnowszy tom zawiera 13 obszernych artykułów podzielonych na 4 rozdziały:

Na Jubileusz 60-lecia Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

  • Franciszek Kraus, 22 lata działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej
  • Tadeusz Łopatkiewicz, "Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu". Od monografii regionalnej do naukowego wydawnictwa ciągłego

Artykuły i rozprawy

  • Tomasz Leszczyński - Pierzeja zachodnia krośnieńskiego rynku w świetle badań archeologicznych
  • Franciszek Leśniak - Wsie miejskie Krosna do połowy XVII wieku. Krościenko Niżne, Suchodół, Głowienka, Szczepańcowa
  • Piotr Łopatkiewicz - Z dziejów architektonicznego założenia jezuickiego w Krośnie
  • Daniel Krzysztof Nowak - Krosno oraz Białobrzegi, Krościenko Niżne, Polanka, Suchodół i Turaszówka z lat 1785-1789 w świetle Metryki Józefińskiej
  • Tomasz Machowski - Powstanie, funkcjonowanie i rozbudowa kolei w Krośnie w okresie autonomii galicyjskiej
  • Zdzisław Łopatkiewicz - O listach Marii Konopnickiej w kontekście rękopisów odnalezionych
  • Janusz Kubit - "Listopad 1918 na Podkarpaciu". Wyprawa Grupy podpułkownika Józefa Swobody z Krosna na odsiecz Lwowa
  • Stanisław Fryc - Z dziejów lotniska w Krośnie w latach 1915-1939

Biografie

  • Stanisław Szafran - Profesor Artur Bęben - uczony, nauczyciel, wychowawca, piewca tradycji górniczych i miłośnik ziemi rodzinnej
  • Leszek Kalikst Krupski - Józef Szmyd (1907-1963), miłośnik regionalnej twórczości ludowej w muzyce, pieśni i tańcu w Krośnieńskiem, zaangażowany w życie kraju żołnierz i wzorowy wychowawca młodego pokolenia

Recenzje

  • Kazimierz Wojewoda - "Przeciw amnezji". O książkach wspomnieniowych Kazimierza Buczka
Prezentacja książki odbyła się 22 września 2018 w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej. Na zdjęciu: Tadeusz Łopatkiewicz
adrian krzanowski

„Studia krośnieńskie” są cenione w środowisku naukowym, bo jest to tzw. wydawnictwo punktowane. Publikacja w nim przynosi autorowi punkty zaliczane do corocznej oceny parametrycznej pracownika instytucji naukowej.

Książka zawiera ogromną ilość szczegółowej wiedzy dotyczącej historii Krosna i okolic, ale znaleźć w niej można także szereg ciekawostek.

Stanisław Stanisław Fryc w tekście o historii krośnieńskiego lotniska poszerza wiedzę o dziejach lotniska do roku 1915. Zwraca uwagę, że samoloty pojawiły się w Krośnie za sprawą Rosjan, którzy prowadzili tu działania wojenne. Przywieźli je koleją, a nieopodal obecnego lotniska oraz w Potoku zorganizowali pola wzlotów. Autor podejrzewa, że mógł to być impuls do tego, aby kilkanaście lat później powstało tu lotnisko służące już niepodległej Polsce.

Z kolei Tomasz Leszczyński opisuje szczegółowo wyniki badań archeologicznych pierzei zachodniej krośnieńskiego Rynku – tam, gdzie obecnie znajdują się piwnice przedprożne, a w nich ekspozycje Centrum Dziedzictwa Szkła. – Kamienice w tej części Rynku też posiadały podcienia – opowiadał na prezentacji książki. – Wiedzieliśmy to już przed badaniami, ale one potwierdziły ich istnienie. Wyburzono je w pod koniec XIX wieku, po pożarze w 1893.

Piotr Łopatkiewicz przybliżył natomiast dzieje gmachu przy ul. Kazimierza Wielkiego 8, gdzie obecnie znajduje się siedziba Instytutu Humanistycznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie. W latach 1614-1773 działał tam zakon jezuitów.

- Był to potężny kompleks architektoniczny. Największy kompleks dawnego Krosna. Powierzchnia zabudowy całego kolegium, z kościołem i przylegającą do niego szkołą zajmował ok. 1/12 powierzchni ówczesnego miasta. Budżet kolegium krośnieńskiego i majątek został wyceniony w 1773 na półtora miliona ówczesnych złotych. Dla porównania: budżet ówczesnego miasta Krosna wynosił 27 tysięcy zł. Jezuici stworzyli rodzaj przedsiębiorstwa edukacyjno-religijno-gospodarczego. Gdyby nie kasata jezuitów [rozwiązanie zakonu – przyp. red.], dziś należałoby do tego zakonu absolutnie wszystko, bo proces przejmowania majątku w mieście był dynamiczny – opowiadał autor artykułu.

Książkę można kupić przez Internet - na stronie www.smzk.org lub w Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych przy ul. Grodzkiej (wtorki i czwartki, 14.00-16.00). Do sprzedaży przeznaczono ok. 400 egz.

TOM W LICZBACH
  • 8 – to numer tomu z tej serii

  • 13 – tyle artykułów opublikowano w tym wydaniu

  • 177 – tyle ilustracji zawiera książka

  • 500 – tyle egzemplarzy wynosi nakład

  • 1 066 000 – z tylu znaków składa się publikacja

KOMENTARZE
Brak wyróżnionych komentarzy.
WSZYSTKIE KOMENTARZE (4)