Kania
Modest Humiecki urodził w kwietniu 1842 w Tokarni, niewielkiej wiosce koło Bukowska pod zaborem austriackim. Był jednym z piętnaściorga dzieci ks. Iwana Humieckiego i Melanii z d. Sitnickiej.
Rodzina Modesta przez wiele lat była związana z Rzepnikiem, miejscowością w gminie Wojaszówka w powiecie krośnieńskim. To tutaj jego dziadek, greckokatolicki paroch pełnił swoją posługę kapłańską (1828-1846). Później zastąpił go syn Iwan (1846-1877), który po kilku latach wikariatu w różnych miejscowościach na Łemkowszczyźnie, powrócił z żoną i dziećmi do rodzinnej wsi.
Modest ukończył gimnazjum w Rzeszowie i (mimo że synowie księży greckokatolickich wybierali seminaria w Przemyślu bądź Lwowie) podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie na medycynie. Wkrótce przeniósł się jednak na Uniwersytet w Wiedniu. Studia ukończył z tytułem doktora medycyny i uprawnieniami chirurga w 1870.
Praktykował na terenie Galicji. Pracował m. in. w Lesku i Dobromilu, a w końcu w 1873 przeprowadził się do Krosna. Tutaj pełnił m. in. funkcję lekarza miejskiego przez 30 lat. W latach 1872-73 walczył w krośnieńskiem z epidemią cholery.
Modest przyjaźnił się z Ignacym Łukasiewiczem, wynalazcą lampy naftowej. Jako prawie 40-letni mężczyzna poślubił jego wychowanicę Walentynę Antoniewicz, która zmarła w wieku 26 lat w 1883. Została pochowana w Zręcinie. Doczekali się tylko jednego dziecka.
Doktor Humiecki był bardzo zajętym człowiekiem, któremu życie wypełniała praktyka lekarska oraz działalność społeczna, dlatego wychowaniem syna Iwana (Jana) zajął się jego młodszy brat, greckokatolicki duchowny, Kornel. Iwan ukończył studia prawnicze. Przez wiele lat pracował w Izbie Skarbowej we Lwowie, latem zaś odwiedzał Rzepnik. Prowadził też badania historyczne nad rodem Humieckich.
Modest zmarł w grudniu 1899 w wyniku wypadku, do którego doszło, gdy jechał do pacjenta. Został pochowany w Rzepniku, w miejscu, gdzie spoczął jego dziadek.
Doktor Humiecki był nie tylko lekarzem, ale również społecznikiem. Przez 20 lat pełnił funkcję radnego miasta i powiatu. Cieszył się dużym zaufaniem mieszczan. W 1883 objął najwyższe stanowisko w mieście. Został burmistrzem Krosna. Był nim przez trzy lata.
W tym czasie ukończył roboty brukowe w mieście zapoczątkowane przez poprzednika, zadbał o ułożenie chodników i poprawę stanu higieny sanitarnej w mieście. Był jednym z fundatorów kościoła oo. kapucynów, a jedną ze swych kamienic w Krośnie przekazał Radzie Miasta. Teraz mieści się w niej rektorat Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
W 1880 wystąpił do cesarza w Wiedniu o utworzenie gimnazjum w małym Krakowie. W "Projekcie podźwignięcia miasta Krosna w ogólności, a w szczególności zaprowadzenia w nim gymnazyum" opracował założenia powstania szkoły. Placówka rozpoczęła swoją działalność dziewięć miesięcy po jego śmierci. Jest to dzisiejszy Kopernik.
Modest był również właścicielem majątków ziemskich w okolicach Rzepnika i Wojaszówki. W rodzinnej miejscowości miał letniskową posiadłość, do której później przyjeżdżał jego syn z rodziną. Dzisiaj nie ma już po niej śladu. Swoje ziemie doktor Humiecki przekazał miejscowym Rusinom.
Modest czuł się Rusinem-Łemkiem. Jest uznawany za jednego z najistotniejszych twórców łemkowskich XIX wieku. Ze względu na dużą różnorodność jego twórczość literacka nie daje się zaszufladkować ani ideowo, ani formalnie w konkretny obszar twórczy.
Pozostawił po sobie nie tylko specjalistyczną, medyczną publicystykę, ale również bogatą literacką spuściznę. Był płodnym twórcą. Tworzył liryki, poematy, dramaty, eseistykę w języku polskim, niemieckim i rusińskim. W 1876 pojawił się jego polskojęzyczny zbiorek „Poezyje przez Nieznanego”. Tomik powstał pod wpływem polskiego romantyzmu i zawierał utwory liryczne, poematy i dramat „Anhelli czyli walka niewolników” nawiązujący do Słowackiego.
W 1881 Modest wydał zbiorek wierszy „Dumy i dumki”. Znalazła się w nim liryka patriotyczno-historyczna i religijna, po części nawiązująca do ukraińskich dum oraz oparte na folklorze ballady. W utworach poetyckich doktor Humiecki budził świadomość narodową Rusinów-Łemków.
Wśród innych utworów opublikowanych w formie oddzielnych książek można wymienić: eseistykę „Aforyzmów na tle przyrody” mającą charakter rozważań intelektualnych skomponowanych w formie listów do bliżej nieokreślonej adresatki i dramat „Nero czyli wielcy bohaterzy”. Natomiast w kręgu jego rozważań przyrodoznawczych mieści się rozprawa „Darwinizm”.
Mimo że zasłużony dla miasta, Modest Humiecki został przez krośnian zapomniany. Pierwsze próby przypomnienia osoby burmistrza rozpoczęły się dwadzieścia lat temu. Starania podjął Stanisław Pomprowicz, regionalista, miłośnik historii i ziemi krośnieńskiej, który rozpoczął studia nad życiorysem zapomnianego włodarza.
Końcem lat 90. pan Stanisław nawiązał kontakty z ostatnimi potomkami Modesta żyjącymi na Ukrainie. Wraz ze Stowarzyszeniem Miłośników Ziemi Krośnieńskiej złożył też wniosek o upamiętnienie doktora Humieckiego. Niestety te zamierzenia nie zostały zrealizowane.
Teraz o przywrócenie doktorowi Humieckiemu należnej pamięci i miejsca w Krośnie od kilku lat walczy Sebastian D. Dubiel, właściciel Oficyny Wydawniczej RuthenicArt wraz ze Stowarzyszeniem „Pod Karpatami”.
W 2011 wystąpił on do Urzędu Miasta Krosna o upamiętnienie zapomnianego burmistrza. Chciał, żeby jedna z ulic zyskała jego imię. Jednak i ta inicjatywa nie została zrealizowana. Ponowne starania rozpoczęły się w 2016 roku. Tym razem pan Sebastian wraz z kolegą Maciejem Nowakowskim wpadli na pomysł, że imieniem Modesta można nazwać niewielki plac na rogu ulic Juliusza Słowackiego i Pawła z Krosna.
Jednak Urząd Miasta odpisał, że decyzję w tej sprawie podejmie „po opracowaniu szczegółowych zasad oraz trybu kształtowania nazewnictwa obiektów infrastruktury miejskiej”.
- Zastanawiam się, jak miasto może funkcjonować, skoro w takich prostych sprawach potrzebuje kształtowania trybu zasad – mówi pan Sebastian. - Czekamy już trzy lata, ale nie zaprzestaniemy starań. Może uda się w tym roku, mija 120 rocznica śmierci doktora Humieckiego. Ponownie wystąpimy do magistratu o nazwanie placu jego imieniem, ale teraz jako stowarzyszenie.
Pomoc w tej sprawie zaoferował Zbigniew Ungeheuer, radny miasta Krosna i członek Komisji kultury, sportu i turystyki na prelekcji poświęconej łemkowskiemu burmistrzowi.
Pierwszy tekst o Modeście pojawił się jako krótki życiorys w jednym z tomów wydawanych przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Natomiast Oficyna Wydawnicza RuthenicArt wydała książkę przypominającą postać łemkowskiego burmistrza pt. „Modest Humiecki. Zapomniany Łemko z Krosna. Lekarz, poeta, społecznik”. W czerwcu tego roku odbył się w Krośnie Galicyjski Festiwal Książki im. Modesta Humieckiego, którego pomysłodawcą i realizatorem było stowarzyszenie „Pod Karpatami”.
teraz wszystkie ulice, place, szkoły bedą mieć jedynie słusznych patronów: śp. Lecha, a za niedługo Jarosława. Szkoda, bo tacy pozytywiści jak chociażby opisany Modest Humecki zasługują na swój udział w historii.
