Dbają o cmentarz żydowski

Na cmentarzu żydowskim w Krośnie trwają prace, których celem jest przywrócenie temu obiektowi należnego wyglądu. Od ubiegłego roku odnowiono bramę cmentarną, zabezpieczono studnię, usunięto ogromną ilość zarośli i kilogramy śmieci. Prace prowadzone są w ramach projektu "Wielokulturowość w Karpatach" realizowanego przez Stowarzyszenie "Olszówka" z siedzibą w Bielsku-Białej.
W tym roku prace rozpoczęto od zamontowania na bramie cmentarza dwóch nowych tablic informacyjnych
Paweł Kamiński

Kirkut jest jedynym trwałym śladem kultury materialnej Żydów w Krośnie. Znajduje się na zboczu wzgórza za parkiem na Zawodziu, pomiędzy prywatnymi zabudowaniami a ogródkami działkowymi. Pierwotnie był usytuowany na obrzeżach miasta. Nie wiadomo dokładnie kiedy został założony, ale najprawdopodobniej powstał końcem XIX wieku. Stanowi on wyjątkowo cenny, choć nie w pełni doceniany, zabytek w mieście. Podczas drugiej wojny światowej na jego terenie grzebano mordowaną przez hitlerowców żydowską ludność miasta.

W 1938 roku w Krośnie zamieszkiwało ponad 2700 Żydów, którzy stanowili 18,5% mieszkańców miasta. Tragicznym finałem w historii ludności żydowskiej Krosna stała się ostatnia wojna, szczególnie rok 1942, kiedy to w sierpniu rozpoczęła się prowadzona przez Niemców selekcja ludności, zakończona 4 grudnia likwidacją miejskiego getta. Po wojnie do miasta wrócili tylko nieliczni jego żydowscy mieszkańcy.

Krośnieński cmentarz żydowski po wykonaniu prac porządkowych (fot. Grzegorz Bożek)


Krośnieński cmentarz żydowski po wykonaniu prac porządkowych (fot. Grzegorz Bożek)

Kirkut w Krośnie należy do nielicznych w regionie, które są otoczone murem, dzięki czemu najprawdopodobniej nie uległ całkowitej dewastacji. Zachowało się około 120 macew [tablic], niestety, tylko nieliczne w całości. Nie wiadomo, ile z nich zginęło, a o zniszczeniach świadczą nagrobki częściowo zapadnięte w ziemię z odłupanymi fragmentami płaskorzeźb i nieczytelnymi już napisami. Od czasów drugiej wojny światowej jest zamknięty dla celów grzebalnych.

Odnawianie cmentarza żydowskiego w Krośnie jest częścią projektu "Wielokulturowość w Karpatach" realizowanego przez Stowarzyszenie "Olszówka". Celem projektu jest przybliżenie Polakom wkładu różnych grup etnicznych i narodowych do wspólnego dziedzictwa kulturowego oraz przełamanie narosłych uprzedzeń i nieufności wobec przedstawicieli innych grup narodowych i religijnych.

Mur otaczający kirkut uratował cmentarz przed całkowitą dewastacją (fot. Grzegorz Bożek)


Mur otaczający kirkut uratował cmentarz przed całkowitą dewastacją (fot. Grzegorz Bożek)

- Chcemy popularyzować idee wielokulturowości, pokazać wspólne dziedzictwo kulturowe mniejszości narodowych, grup etnicznych i religijnych, które zamieszkiwały i obecnie żyją na terenie polskich Karpat - Niemców, Żydów, Rusinów, Romów i Słowaków - mówi Grzegorz Bożek ze Stowarzyszenia "Olszówka". - Uważamy, że projekt może przybliżyć lokalnej społeczności historię, zabytki oraz dokonania mieszkańców innych narodów i grup religijnych.

W pracach na cmentarzu biorą udział wolontariusze, przede wszystkim mieszkańcy Krosna. Znaczna część uczestników działań to młodzież szkół ponadgimnazjalnych oraz studenci. - Udział w odnawianiu cmentarza jest dla nich swoistą lekcją historii, dzięki której uczą się mądrzej patrzeć na przeszłość swojego miasta i regionu - twierdzi Grzegorz Bożek. - Projekt "Wielokulturowość w Karpatach" oprócz oddziaływania na młodych ludzi ma wymiar edukacyjny również dla dorosłej części mieszkańców Krosna, której znaczna część nie wie nawet, że w ich mieście znajduje się cmentarz żydowski - dodaje.

W najbliższy piątek (27.06) o godz. 10.30 na terenie cmentarza żydowskiego w Krośnie odbędzie się terenowy otwarty wykład dr Elżbiety Rączy z Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie pt. "Historia krośnieńskich Żydów oraz cmentarza żydowskiego w Krośnie". Dr Elżbieta Rączy jest autorem trzech książek historycznych wydanych przez Muzeum Rzemiosła w Krośnie pt.: "Ludność żydowska w Krośnie do 1919 roku", "Ludność żydowska w Krośnie 1919 - 1939"oraz "Ludność żydowska w Krośnie 1939 - 1946".

W planach Stowarzyszenia "Olszówka" jest także stworzenie strony internetowej poświęconej cmentarzowi żydowskiemu w Krośnie oraz organizacja wystawy fotograficznej ukazującej piękno tego zabytkowego obiektu (początek 2004 roku).

Więcej informacji o projekcie "Wielokulturowość w Karpatach" realizowanego przez Stowarzyszenie "Olszówka" znajduje się w internecie pod adresem: www.olszowka.most.org.pl

KOMENTARZE
Brak wyróżnionych komentarzy.
WSZYSTKIE KOMENTARZE (0)