Portalu
- Jesteśmy mieszkańcami Krosna, odbiorcami przestrzeni miejskiej, zwracamy uwagę na to w jakim miejscu się poruszamy, tym bardziej, że poruszamy się głównie pieszo. Ubolewamy nad tym jak Krosno wygląda i że nie jest do końca przyjazne mieszkańcom - mówi Tomasz Litwin, student Gospodarki przestrzennej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, pomysłodawca Przebudowy - pierwszego w Krośnie Festiwalu Kultury Miejskiej. Organizuje ją wraz z Tomaszem Kaczmarczykiem, studentem filozofii i filmoznawstwa.
- Inspiracją do interwencji w krośnieńską przestrzeń miejską, były liczne problemy z jakimi spotkał się ArtBoom [Festiwal Sztuk Wizualnych ArtBoom - największe, prezentujące sztukę w przestrzeni publicznej, wydarzenie w Krakowie - przyp. red.]. Pracowałem przy tym festiwalu, koordynując m.in. pierwszy krakowski Gallery Weekend Krakers oraz działania grupy Voina. Z drugiej strony obserwuje się wysyp lokalnych działań tego typu w całej Polsce, między innymi Trójmieście, Łodzi czy Katowicach - mówi Tomasz Kaczmarczyk. Interesuje się też muralami - wielkimi grafikami na murach kamienic. Założona m.in. przez niego grupa Belarus Kolektiv Project była współautorem akcji "Łukaszenka do paki! Prezent dla Białorusi" - wielki mural, przedstawiający wkomponowaną w świąteczną paczkę z kratami więziennymi twarz Aleksandra Łukaszenki, powstał w rocznicę uważanych za sfałszowane wyborów prezydenckich na Białorusi.
Ideą projektu Przebudowa w Krośnie jest rozbudzenie wśród mieszkańców świadomości, jak można zmienić otaczającą nas przestrzeń, żeby żyło nam się lepiej, wygodniej i przyjemniej. - Chcemy to pokazać na przykładach innych miast w Polsce i innych rejonach świata, udowodnić, że atrakcyjna przestrzeń publiczna, żyjące ulice oraz miasto otwarte na sztukę i mieszkańców to nie przywileje jedynie dla dużych metropolii - podkreślają organizatorzy. - Nasz projekt chcemy realizować w przestrzeni miejskiej Krosna. Zależy nam, żeby wejść w interakcję i pobudzić mieszkańców do zwrócenia uwagi na rzeczy ich otaczające. Poprzez nasze działania chcemy edukować i budować świadomość społeczną ludzi. Mamy także nadzieję, że uda nam się stworzyć narzędzie, które umożliwi społeczności lokalnej w większym stopniu wpływać na działania władz - dodają.
Jakie przewinienia w przestrzeni publicznej ma Krosno? - Przykładem może być parking przy ul. Staszica. Gdyby go przesunąć o metr, byłby szerszy chodnik. Głównym problemem są jednak samochody, które są wszędzie, nawet na Rynku. Zaczyna też rzucać się w oczy brak urządzonej zieleni. Są remontowane istniejące parki, a nic nowego nie powstaje. Zero zieleni jest np. wzdłuż ul. Lwowskiej, wszystkie drzewa są obudowane, nie ma kawałka trawniczka. A zieleń lepiej wpływa na estetykę, a poprzez mniejsze zużycie kostki, pomniejsza koszty remontów ulic. Ważne jest też dobre ustawienie ławek, prospołecznie, a nie aspołecznie. Powinny stać do siebie, aby można było swobodnie rozmawiać z osobą na przeciwko, a nie siedzieć do siebie plecami.
- Chcemy też pokazać, że, aby zmienić przestrzeń publiczną, nie zawsze potrzeba dużych pieniędzy, projektów, pozwoleń - dodaje Tomasz Litwin. - Mogą to zrobić sami mieszkańcy poprzez małe działania.
Jako przykład podaje zainaugurowany w 2007 w Teksasie projekt "Czerwona Huśtawka". Proste urządzenie do zabawy zamontowane w niewykorzystanych dotąd przestrzeniach w krótkim czasie może je zmienić, bo huśtawka przyciąga ludzi. - Oprócz tego można zastosować różnego typu instalacje, ogrody tymczasowe czy po prostu zmienić ulice bez wielkich remontów - jedynie przez inne malowanie czy organizację ruchu - wylicza. - Czasem tylko to wystarczy.
Przebudowa będzie imprezą dwudniową, odbędzie się na dziedzińcu biblioteki PWSZ i CDS. Będzie miejscem warsztatów, plenerowym kinem i sceną dla muzyków. Organizatorzy liczą na czynny udział mieszkańców, zachęcają do włączenia się do projektu.
Jednym z ważniejszych elementów Przebudowy będzie otwarta galeria społeczna, w którą na dwa dni zamieni się dziedziniec biblioteki PWSZ i CDS. Każdy artysta będzie miał szansę zaprezentować swoje dzieła na... drabinie. Organizatorzy zachęcają wszystkich, nawet początkujących twórców. - To dla nich wyjątkowa szansa, ponieważ, aby zrobić swój własny wernisaż trzeba mieć sporo prac, a tutaj, aby się pokazać, wystarczy jedna, dwie - podkreśla Tomasz Litwin. - Nastawiamy się na malarzy, ale mile widziane są także grafiki czy fotografie. Jedna drabina ciągle będzie wolna, chcemy, aby ktoś kto w ostatniej chwili zechce się przyłączyć, miał szansę "się powiesić". Zależy nam, aby to miejsce żyło, aby nie zamykać całego procesu.
Temat, forma i technika wykonania prac pozostaje dowolna. Chętni powinni zgłosić swój udział poprzez adres: przebudowa.krosno@gmail.com.
Z kolei dzieci będą mogły wziąć udział w warsztatach "Estetyczny Przedsiębiorca - projektujemy witryny i reklamy do krośnieńskich kamienic". Celem ich organizacji jest uświadomienie dzieciom jak bardzo estetyka wpływa na sukces w prowadzeniu własnego biznesu. - Chcemy wyczulić najmłodszych na fakt, o którym często zapominają dorośli, że działając w przestrzeni publicznej, wpływamy na jej jakość. Zapraszamy jednak nie tylko same dzieci, ale także ich rodziców - dodaje organizator. Podczas warsztatów dzieci w przystępny sposób zapoznają się z historią reklamy, a następnie w grupach będą wykonywać witrynę dla swojego sklepu. Jedną z wytycznych będzie konieczność dostosowania jej do innych, aby współgrały pod względem formy i estetyki.
Inną atrakcją Przebudowy będą warsztaty przygotowane przez Centrum Dziedzictwa Szkła, związane z recyklingiem i upcyklingiem szkła - istotną częścią współczesnego wzornictwa. Z butelki, żarówki czy słoika - szkła o przeznaczeniu użytkowym, zostaje stworzony przedmiot dekoracyjny, w pełni unikatowy, mający nie tylko nowy kształt, ale i zastosowanie. Tego typu działania są sprzeciwem wobec masowej produkcji.
W warsztatach będą mogły brać udział dzieci, młodzież i osoby dorosłe. Wszyscy będą mieli okazję nie tylko poznać różnorodne metody zdobienia szkła, ale również podjąć próbę samodzielnego zaprojektowania i stworzenia od początku do końca przedmiotu, który następnie zabiorą ze sobą do domu - słoik z powodzeniem będzie mógł zastąpić lampkę czy ramką na zdjęcia, a żarówka flakonikiem czy mini-ogródkiem.
Osoby chcące wziąć udział w warsztatach muszą przynieść własny szklany przedmiot (butelkę, żarówkę, słoik, szklankę itp.), ale wszelkie materiały, narzędzia oraz pomoc w zakresie wykonania zapewnia Centrum Dziedzictwa Szkła.
W ramach Festiwalu Kultury Miejskiej zaplanowano także koncerty, instalację w wykonaniu krośnieńskiego TEATRU s.tr.a.c.h. oraz wyświetlenie filmów edukacyjnych. Jeden z nich to "After the factory" - film dokumentalny oparty na przykładzie Łodzi i Detroit - dwóch miast, które choć oddalone o tysiące kilometrów, zmagają się z tym samym problemem - muszą wymyślić dla siebie nową formułę działania po upadku przemysłu, który napędzał ich rozwój przez ponad wiek. "Blok filmów miejskich" to z kolei pokaz kilku krótkich filmów pokazujących wpływ dobrze zaprojektowanego transportu i polityki miejskiej na jakość życia i otaczającej przestrzeni.
Inicjatorzy Przebudowy podkreślają, że nie jest to jednorazowe wydarzenie, a jedynie początek dużego, uwrażliwiającego mieszkańców na to, co ich otacza, projektu. Edukację społeczeństwa chcą jednak prowadzić nie tylko przez tzw. twarde działania. - Na Facebooku będziemy starać się stworzyć portal pełen inspiracji i przykładów z różnych dziedzin dotyczących przestrzeni publicznych, a także miejsce do wymieniania opinii - zdradza Tomasz Litwin.
