"Projekt Pamięć" - niezwykła wystawa opowiadająca za pomocą obrazów, zdjęć oraz filmu historię żydowskiej rodziny, mieszkającej przed wojną w Polsce. Jest ona próbą odzyskania tego, co zostało zniszczone – życia małego chłopca, Kalmana, który wskutek wojny został na zawsze oddzielony od swojejrodziny. Jego krewna, artystka Roz Jacobs, opowiada historię Kalmana oraz maluje serię jego portretów, próbując przywrócić w ten sposób jakąś cząstkę jego istnienia. Wystawa „Projekt Pamięć” - zorganizowana została przez The Memory Project Productions we współpracy z Żydowskim Muzeum Galicja w Krakowie.
Wystawa opowiada historię zamordowanego chłopca Kalmana poprzez użycie różnorodnych środków przekazu – ocalałej fotografii, wspomnień siostry chłopca i prac malarskich artystki Roz Jacobs, która stara się poprzez tworzenie kolejnych obrazów ocalić cząstkę tego chłopca – jej wujka, uczcić jego pamięć.
- Malując Kalmana miałam coraz silniejsze uczucie smutku i utraty, ale one w pewnym sensie przywracały mi jego obecność. Dochodząc do granicy bólu, czułam także obecność utraconego – mówi artystka. Tworząc serie portretów Kalmana w oparciu o jedno zachowane zdjęcie, Jacobs próbuje z jednej strony zbudować z nim swoistą więź, a z drugiej – uczcić pamięć o nim. Artystce udało się stworzyć oryginalną instalację, która ilustruje przemieniającą siłę sztuki i pamięci oraz czyni tragedię Zagłady czymś bardzo osobistym i bezpośrednim.
Wystawa jest prezentowana w Muzeum Podkarpackim w Krośnie od połowy stycznia do końca lutego 2018 r. i stanowiła część finału krośnieńskich obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu.
Wystawa ta została uzupełniona pamiątkami po krośnieńskich Żydach - fotografiami oraz pracami plastycznymi krośnieńskiej młodzieży, dla których inspirację stanowiłyby właśnie te zachowane krośnieńskie, przedwojenne fotografie.
"Wciąż odkrywamy tylko skrawki historii krośnieńskich Żydów. Materiały źródłowe mają charakter fragmentaryczny, okresowy lub milczą. Znane są nieliczne relacje, żyjących świadków wciąż ubywa, Ocalałych jest niewielu. W zasadzie cała społeczność żydowska w naszym mieście, niegdyś dynamicznie się rozwijająca, bogata kulturowo i społecznie – przestała istnieć. Większość mieszkańców Krosna nic o niej nie wie.
Muzeum Podkarpackie w Krośnie od lat podejmuje starania, aby ocalić tą społeczność od zapomnienia, aby ochronić pamięć o niej, pamięć o naszych sąsiadach. Wydaje nam się, że w porównaniu z innymi narodami europejskimi i pozaeuropejskimi nasze dzieci, nasza młodzież ma dość dużą wiedzę na temat historii drugiej wojny światowej oraz zjawiska samego Holocaustu. Jednak znajomość samych faktów nie czyni tej wiedzy wystarczającą.
Projekt Pamięć to nie tylko obrazy Ruth Jacobs, ta wystawa, czy wspomnienie jednego chłopca. To tysiące chłopców, tysiące dziewczynek i proces, dzięki któremu przywracamy pamięć o Nich, ratujemy to, co wydawało się utracone. Na całym świecie dziesiątki tysięcy młodych ludzi bierze udział w warsztatach, zajęciach i prelekcjach, podczas których wspomina się Zamordowanych i Zaginionych, ludzi, których strata w jakiś sposób nas dotknęła, z szacunkiem przywracając Ich postacie naszemu światu.
Również w Krośnie znaleźli się młodzi ludzie, którzy postanowili się zmierzyć się z trudnymi wspomnieniami czasów Zagłady i wyrwać z mroków niepamięci wspomnienie o ich rówieśnikach, którzy zniknęli z krośnieńskich domów i ulic. Była to młodzież z Miejskiego Zespołu Szkół nr 4, z Gimnazjum oraz z II Liceum Ogólnokształcącego. Wzięli oni udział w lekcjach tematycznych poświęconych tematowi Holocaustu i stworzyli na podstawie zachowanych fotografii prace plastyczne. Prezentujemy tu zatem portrety Żydów krośnieńskich zamordowanych przez Niemców podczas drugiej wojny światowej, wykonane przez krośnieńską młodzież.
Technika, zdolności manualne, talent, nie miały większego znaczenia. Chcieliśmy uczynić pamięć Zagłady czymś bardziej przejmującym, bardziej zrozumiałym i emocjonalnym, nawet osobistym. Chcieliśmy przenieść pojęcie Holocaustu ze stron książek, z definicji encyklopedycznych i faktografii do ludzkich sumień i serc. Krośnieński Holocaust jest w dalszym ciągu czymś enigmatycznym, ponieważ jest dla nas bezosobowy, bezimienny. Projektem tym nadaliśmy mu twarz" - podkreśla Katarzyna Krępulec-Nowak, koordynator projektu.
