Gigantyczne pieniądze od Szwajcarów mogą zmienić Krosno
Portalu
Posłuchaj audycji na ten temat:
Ponad 78 milionów złotych - taka kwota może w najbliższych latach zmienić Krosno. To niemal jedna szósta rocznego budżetu miasta. Pieniądze te, jeśli zostaną przyznane, odczuje niemal każdy mieszkaniec: od ucznia, przez przedsiębiorcę, pasażera komunikacji miejskiej, aż po seniora potrzebującego rehabilitacji.
Ta potężna kwota pochodzi z tzw. Funduszy Szwajcarskich, czyli bezzwrotnej pomocy finansowej przeznaczonej na zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych w Polsce. Mówiąc prościej: pieniądze mają pomóc słabiej rozwijającym się, średnim miastom w Polsce, aby dogoniły te bogatsze i nowocześniejsze. Chodzi o to, by zmniejszyć różnice w poziomie życia między różnymi regionami.
W ramach specjalnego Programu Rozwoju Miast (o łącznym budżecie 1,72 mld zł) Krosno złożyło swój projekt "Nasze Krosno zielone, przedsiębiorcze i współzarządzane z mieszkańcami".
Wniosek został na tyle wysoko oceniony, że znalazł się w ścisłym finale konkursu. O pieniądze walczy łącznie 19 miast z całej Polski, w tym aż cztery z Podkarpacia - oprócz Krosna także Dębica, Jasło i Jarosław. Obecnie wszystkie miasta-finaliści intensywnie pracują nad przygotowaniem ostatecznych propozycji swoich projektów.
Krosno wysoko ocenia swoje szanse. – Zaproponowaliśmy przedsięwzięcia, które są w pełni gotowe do realizacji, posiadają wszystkie wymagane prawem dokumenty, w tym pozwolenia na budowę. Takie przedsięwzięcia były najwyżej punktowane – mówi prezydent Piotr Przytocki. Dobór zadań ujętych w projekcie był wynikiem badań, ankiet oraz konsultacji społecznych. Działania są także zgodne z przyjętą Strategią Rozwoju Miasta. Oto one:
Coś dla młodzieży: nowoczesny sprzęt i praktyki
W ramach tego działania uczniowie szkół m.in. będą mieli indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym, odwiedzą lokalne firmy i spotkają się w szkołach z przedstawicielami ciekawych zawodów. 22 pracownie zawodowe zostaną wyposażone w nowoczesny sprzęt i urządzenia. Zorganizowanych zostanie 237 kursów zawodowych - indywidualnych i grupowych. Doszkalać się będą mogli również nauczyciele przedmiotów zawodowych.
- Nasi uczniowie będą uczyć się na sprzęcie wykorzystywanym w realnym środowisku pracy – od automatyki i systemów informatycznych po gastronomię, fryzjerstwo czy architekturę wnętrz. Skierujemy uczniów i nauczycieli na specjalistyczne kursy zawodowe. Uczniowie szkół kształcących w zawodach będą mogli szlifować swoje umiejętności podczas płatnych praktyk w lokalnych firmach, a najlepsi z nich otrzymają także stypendia motywacyjne – dodaje Miranda Trojanowska, zastępca prezydenta.
Coś dla ludzi z pomysłem na nowy biznes
Miasto stawia na osoby planujące założenie firmy i chce im pomóc w procesie wdrożenia. W Inkubatorze Przedsiębiorczości oraz w szkołach ma powstać Pracownia Kreatywności.
Krosno chce zorganizować także program „Wybieraj Krosno – kupuj lokalnie”. Chodzi o to, by zachęcić mieszkańców do kupowania produktów od miejscowych rzemieślników, artystów i producentów żywności. Urząd Miasta przekaże dotacje organizacjom pozarządowym (np. fundacjom) na realizację pomysłów promujących lokalne zakupy. Miasto pomoże też w konkretnych działaniach, na przykład w organizacji jarmarku regionalnego albo wspierając akcję promocyjną.
Coś dla pasażerów: "elektryki" i zielone przystanki
Jeśli projekt dostanie akceptację, Krosno ma szansę na zmiany w komunikacji miejskiej. Miasto planuje:
- zakup 8 zeroemisyjnych autobusów elektrycznych wyposażonych w elektroniczny system informacji pasażerskiej czy kasowniki umożliwiające płatność kartą za przejazd,
- optymalizację rozkładu jazdy i układu linii komunikacyjnych
- instalację dynamicznych tablic przystankowych w kolejnych wiatach przystankowych,
- szkolenia dla kierowców, aby podnieść standardy obsługi podróżnych,
- modernizację 54 przystanków komunikacji miejskiej na terenie Krosna, w tym stworzenie 15 tzw. „zielonych wiat”, które poprawią jakość powietrza i obniżą temperaturę wewnątrz wiaty.
Coś dla miłośników zieleni: nowe parki i ukwiecone ulice
Aby takie było, magistrat planuje zagospodarować zieleń miejską na terenach o powierzchni ok. 6 ha, w tym:
- skwer przy ul. Chopina w Krośnie – II etap poprzez wybudowanie niecki retencyjnej (niewielki, estetyczny zbiornik, który będzie zbierał deszczówkę, zapobiegając lokalnym podtopieniom i tworząc atrakcyjne wizualnie miejsce) wraz z drewnianą altaną widokową i drewnianymi pomostami spacerowo-widokowymi oraz nasadzenie roślinności rodzimej przechwytującej spływającą wodę i oczyszczającej ją z metali ciężkich i pyłów,
- tereny zieleni w pasach drogowych wzdłuż drogi krajowej nr 28 przy ulicach: Bieszczadzka, Podkarpacka, Aleja Jana Pawła II i Kazimierza Pużaka. Powstaną tam nasadzenia traw ozdobnych, bylin i pnączy, kwietnej łąki, krzewów okrywowych, krzewów średniej wysokości oraz drzew. Ma to tworzyć "Zieloną Bramę Bieszczad".
Poza tym Miasto utworzy fundusz grantowy dla organizacji pozarządowych na tworzenie proekologicznych programów, warsztatów lub wydarzeń, które pomogą zaangażować lokalną społeczność we wspólne dbanie o czyste i zielone Krosno.
Coś dla nastolatków i seniorów: na zdrowie!
Działania miałyby objąć dzieci i młodzież oraz seniorów.
- Przygotowaliśmy rozbudowany, kompleksowy program wsparcia psychologicznego dla młodzieży z krośnieńskich szkół. Wsparciem obejmiemy niemal 4,5 tysiąca uczniów, a także ich rodziców i nauczycieli. Jest to odpowiedź na rosnące wyzwania, z którymi mierzy się młodzież i potrzebę budowania bezpiecznego, wspierającego środowiska. W szkołach prowadzone będą zajęcia psychoedukacyjne, konsultacje z psychologami i psychoterapeutami, a nauczyciele i rodzice zostaną przeszkoleni w zakresie rozpoznawania i reagowania na symptomy depresji czy stanów lękowych – mówi Miranda Trojanowska.
Równolegle ruszyłby program rehabilitacji dla osób 65+, obejmujący kompleksową fizjoterapię i edukację zdrowotną. Miasto chce doposażyć też wypożyczalnię sprzętu rehabilitacyjnego i uruchomić fundusz grantowy dla organizacji pozarządowych na inicjatywy prozdrowotne.
Coś dla seniorów i aktywistów: miejsce spotkań
Miasto chce zrealizować ten cel przez budowę Centrum Aktywności Społecznej, o którym wspominaliśmy tutaj. Ma ono powstać nieopodal Pałacu Kaczkowskich przy dawnej hucie nr 1, między ulicami Grodzką a Piastowską. W centrum znajdą się sale warsztatowe, klub seniora, wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego oraz pomieszczenie wyciszenia.
- CAS stanie się przestrzenią spotkań, inicjatyw i współpracy, łącząc pokolenia i inspirując do działania na rzecz miasta – podsumowuje prezydent Piotr Przytocki.
Fundusze Szwajcarskie pozwolą na budowę centrum oraz zapewnią jego roczne funkcjonowanie.
Projekt obejmuje nie tylko Krosno, ale także tzw. Miejski Obszar Funkcjonalny, czyli grupę sąsiednich gmin (Chorkówka, Jedlicze, itd.), z którymi miasto na co dzień współpracuje. Oznacza to, że korzyści, np. w transporcie, odczują także mieszkańcy okolicznych miejscowości.
Co musi się stać, aby fundusze trafiły do Krosna?
Miasta mają czas do 17 listopada br. na dopracowanie szczegółów i przygotowanie kompletnych wniosków. Pomogą im w tym eksperci ze Związku Miast Polskich oraz eksperci szwajcarscy. Kompletne Propozycje Projektów zostaną ponownie ocenione formalnie i merytorycznie.
- Na tym etapie planowane są konsultacje i spotkania z mieszkańcami. O terminach i tematyce spotkań będziemy informować za pośrednictwem strony www.krosno.pl oraz mediów społecznościowych – mówi Joanna Sowa, rzecznik Urzędu Miasta.
Większość zadań będzie realizowana przy współpracy z sąsiednimi gminami, czyli Miejskim Obszarem Funkcjonalnym, który obejmuje gminy: Chorkówkę, Jedlicze, Korczynę, Krościenko Wyżne, Miejsce Piastowe i Wojaszówkę.
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, realizacja projektu przewidziana jest do końca I kwartału 2029 roku.
Pieniądze spoza Unii? Krosno już to zna
Warto zauważyć, że Fundusze Szwajcarskie działają na bardzo podobnej zasadzie (w dużym uproszczeniu), co dobrze już znane w Krośnie Fundusze Norweskie.
W obu przypadkach pieniądze pochodzą od krajów, które, choć nie są członkami Unii Europejskiej, to ściśle z nią współpracują gospodarczo i korzystają z dostępu do jej ogromnego, wspólnego rynku. W zamian za te korzyści, Szwajcaria i Norwegia (wraz z Islandią i Liechtensteinem) zobowiązały się do uruchomienia środków, które mają na celu wyrównywanie szans i zmniejszanie różnic ekonomicznych między bogatszymi i biedniejszymi regionami Europy.
To właśnie z tych pieniędzy finansowane są takie programy, z których w przeszłości i teraz korzystają polskie miasta, w tym Krosno. Nasze miasto ma już bogate doświadczenie w skutecznym pozyskiwaniu tego typu środków. To właśnie dzięki Funduszom Norweskim w Krośnie zrealizowano szereg ważnych, prospołecznych inwestycji. Chodzi m.in. bulwary nad Wisłokiem, park sensoryczny na ul. Chopina czy Centrum Aktywności Młodzieży. Pisaliśmy o tym m.in. tutaj.