Inspirują tradycją i folklorem. Powstało Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej
Kania
Zadaniem nowo powstałej instytucji jest prezentowanie, promowanie i odtwarzanie kultury ludowej regionu. W Etnocentrum wiedzę o folklorze mogą zgłębiać nie tylko mieszkańcy Krosna i regionu, ale również turyści. Odwiedzający obiekt informacje w dziedzinie sztuki, tradycji i muzyki ludowej będą czerpać od mistrzów, czyli osób ze starszego pokolenia, które przekażą im swoje doświadczenie i umiejętności. Będą tutaj organizowane różnego rodzaju warsztaty, np. kulinarne, śpiewów tradycyjnych, czy rzemiosła ludowego.
- U nas swoje miejsce odnajdą zarówno starsze, jak i młodsze osoby – zapewnia Ewa Bednarczyk-Strzok, kierownik Etnocentrum. - Jest to przestrzeń wymiany i współpracy międzypokoleniowej. Chcemy w ten sposób zapełnić międzypokoleniową lukę w przekazywaniu wiedzy o kulturze ludowej.
Pomysł, aby w budynku dworca, który powstał w latach 80. XIX, utworzyć Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej narodził się pod koniec 2015 roku. Po wielu latach starań magistrat przejął obiekt. Dworzec już wtedy był w fatalnym stanie, ale też obiektem zabytkowym, dlatego prace remontowe wykonywano pod nadzorem konserwatora.
Inwestycja realizowana w ramach projektu „Modernizacja zabytkowego dworca PKP na potrzeby funkcjonowania Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej" kosztowała około 19 mln zł. Krośnieński magistrat na ten cel otrzymał dofinansowanie.
Zatrudnienie w nowej instytucji podległej Regionalnemu Centrum Kultur Pogranicza w Krośnie znalazło 12 osób. Powierzchnia Etnocentrum to niecałe 1000 m2. Wnętrze i wyposażenie obiektu powstało we współpracy ze specjalistami w dziedzinie etnografii.
- Pomysłodawcą Etnocentrum jest Bartosz Gałązka, znany folklorysta – mówi pani Ewa. - Dzięki niemu udało nam się dotrzeć do interesujących osób, które znają się na artystycznym rzemiośle ludowym. Będziemy ich do nas zapraszać.
Z czego składa się Etnocentrum
Poddasze
- sala podworzec: wyposażona w projektor, który wyświetla film przedstawiający tradycyjną chatę chłopską w czterech porach roku. W tej sali będą odbywać się różnego rodzaju warsztaty;
- galeria: na razie zwiedzający mogą zobaczyć obrazy przedstawiające etapy budowy Etnocentrum, ale będą tutaj wystawiane prace różnych artystów związanych z folklorem. Pojawił się już pomysł na kolejną wystawę prezentującą prace doktorantów zielarstwa;
- teatr na strychu: tutaj będą organizowane spektakle związane z tzw. teatrem obrzędowym. Kilku młodych ludzi chce stworzyć grupę teatralną i przygotowywać spektakle.
Pierwsze piętro
- pasternik: w tej sali dzięki projektorom można zobaczyć kwietną łąkę w czterech porach roku. Pomieszczenie jest również wyposażone w lustra, dzięki czemu można organizować w nim różnego rodzaju zajęcia, np. taneczne, zabawowe lub relaksacyjne. W sali są przechowywane instrumenty ludowe, np. lira korbowa;
- izba weselna: miejsce, gdzie będą organizowane potańcówki i warsztaty tradycyjnych tańców ludowych. Na jednej ze ścian będą wyświetlane filmy instruktażowe z krokami tańców, których będzie można się uczyć. Izbę zdobią stare, zabytkowe fotografie par weselnych i małżeństw. Ekspozycję przygotowali pracownicy Muzeum Rzemiosła w Krośnie;
- izba gościnna: jej wystrój nawiązuje do wnętrza wiejskich chat. Wszystkie zaprezentowane w niej eksponaty są autentyczne, zakupione w różnych miejscach, np. na targach staroci albo otrzymane od ludzi. Zobaczymy tutaj prawdziwe ludowe chusty, ołtarzyk, meble. Izba jest wyposażona również w ekran multimedialny Etnokaraoke, dzięki któremu można uczyć się śpiewu ludowych przyśpiewek i pieśni;
- wirtualna przymierzalnia: korzystając z niej przymierzymy damski lub męski strój ludowy z różnych regionów. Będziemy mogli zrobić sobie zdjęcie w tym stroju i wysłać na swojego maila;
- stara klatka schodowa: ukryta za szkłem, widoczna również z parteru.
Parter
- sala warsztatowa i warsztat tkacki: tutaj będą prowadzone zajęcia z tkactwa i hafciarstwa. Sala jest wyposażona nie tylko w ręczne krosno i kołowrotek, ale również multimedialny stół do tworzenia własnych wzorów haftów. Stworzony projekt można zapisać i wysłać na swojego maila;
- przestrzeń dworca: wykonana z drewna, nawiązuje do stylowego wystroju dworca. Tutaj będzie można zakupić internetowy bilet PKP. Na multimedialnych ekranach będą wyświetlane informacje z wydarzeń w Etnocentrum, a na ekranie imitującym okno zdjęcia z okolic Krosna, które można zobaczyć w czasie jazdy pociągiem;
- sala z piecem: tutaj zostanie przygotowane miejsce, gdzie każdy podróżujący będzie mógł przyjść napić się kawy lub herbaty i zjeść proziaka. W sali znajduje się również ekran multimedialny zawierający receptury tradycyjnych dań. Na ścianie wiszą przepisy kucharskie napisane gwarą. Przygotowali je pracownicy Muzeum Rzemiosła;
- pracownia kulinarna: będą w niej organizowane zajęcia z kulinariów. Atrakcją tego miejsca jest stół do mappingu. Osoba siedząca przed stołem, patrząc na jego blat zobaczy proces tworzenia danej potrawy. Obraz ten jest wyświetlany przez projektory.
Piwnica
- korytarz multimedialny: znajdują się tutaj cztery ekrany, na których można odtworzyć tradycyjne pieśni ludowe i ich posłuchać przez słuchawki. Na innych dwóch ekranach znajdują się etnogry. Po wybraniu odpowiedniej gry, wybiera się poziom jej trudności;
- wirtualny pociąg: na dwóch ścianach projektory będą wyświetlać film o tym, co widzimy z pociągu, jadąc przez krośnieńską ziemię. Na zawieszonych tam ekranach można również zobaczyć zdjęcia z ziemi krośnieńskiej z wybranej gminy;
- sala gier: w tym pomieszczeniu będą dostępne etnogry zarówno multimedialne (np. sianie ziarna, koszenie zboża kosą), jak i tradycyjne, planszowe (puzzle), które zostały specjalnie zaprojektowane dla Etnocentrum;
- sala legend: tutaj słuchacze zasiadają w drabiniastym wozie i słuchają legend. W trakcie opowiadania zaczynają się dziać „cuda”. - Więcej nie zdradzę – mówi Ewa Bednarczyk-Strzok. - Całość sprawia niesamowite wrażenie.
Poza tym budynek posiada sklepik i kasę z punktem informacyjnym, windę, biura oraz toalety. Przed Etnocentrum znajduje się duży plac, wiejska chata Babuni i ogródek ziołowy. Plac w sezonie letnim ma służyć do organizowania potańcówek. - Planujemy prowadzić tam również różnego rodzaju warsztaty. Wszystko po to, aby tę przestrzeń przed budynkiem ożywić – dodaje kierownik.
W drewnianym domku znajduje się scena do potańcówek. Natomiast zioła, które zostaną zasadzone na niewielkiej przestrzeni, będą służyć do warsztatów.
Miejsce pełne pomysłów
- Jest to niesamowicie ciekawe miejsce – mówi o Etnocentrum Ewa Bednarczyk-Strzok. - Tyle ciekawych rzeczy może się tutaj wydarzyć i mam nadzieję, że będą się działy. Ludzie, którzy tutaj pracują są pełni entuzjazmu i pomysłów.
Od środy (11.12) trwa konferencja promująca Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej, która zostanie zakończona oficjalnym otwarciem. Uczestnicy przez dwa dni biorą udział w warsztatach związanych z lokalnym folklorem np. poznają polskie smaki w czasie warsztatów kulinarnych czy uczą się śpiewu tradycyjnego.
- Należę do zespołu ludowego i wraz z koleżankami uczestniczyłyśmy w warsztatach śpiewu – mówi Janina Gołąbek, członkini zespołu śpiewaczego Rogowice działającego przy Stowarzyszeniu Miłośników Wsi Rogi. - Bardzo nam się podobały, bo mogłyśmy z prowadzącą zajęcia skonsultować swoje wątpliwości, posłuchać i śpiewać stare utwory. Brałyśmy też udział w warsztatach kulinarnych, na których piekłyśmy amoniaczki i proziaki.
Wszystkie zajęcia zorganizowano tak, żeby wprowadzić interakcje między uczniami a mistrzem. Jedne z warsztatów „Od rękodzieła do wewnętrznego porządku” prowadziła Violetta Propola, która opowiedziała uczestnikom o krajce, czyli dekoracyjnym wyrobie ludowym w postaci wąskiego paska, o jego przeznaczeniu, zastosowaniu i tworzeniu. Uczestnicy mogli sami przekonać się jak wygląda proces powstawania krajki. - Na tych zajęciach uczymy się praktyki, która się przyda i być może zainspiruje – mówi prowadząca.
Na grudzień zaplanowano zimową podróż po Etnocentrum z warsztatami. Jeden cykl będzie trwał półtorej godziny: 45 minut zwiedzania i 45 minut warsztatów. Zwiedzanie Etnocentrum będzie odbywało się na zasadzie grup, które po budynku będzie oprowadzał animator. Zapisywać będzie się można na miejscu, telefonicznie lub online. Ceny biletów będą z 50% zniżką, czyli będą kosztować około 9 zł.
A od piątku (13.12) przez cały weekend będzie można wziąć udział w warsztatach prowadzonych przez specjalistów i pasjonatów w swoich dziedzinach. Warsztaty będą dotyczyć rękodzieła, kulinariów, śpiewu i tańca. Wstęp jest bezpłatny. Szczegółowy program prezentujemy tutaj.
Zobacz galerię zdjęć z przygotowań do otwarcia Etnocentrum
- Prawie 20 mln zł na Etnocentrum na dworcu (17.05.2017)
- W ten weekend otwarcie Etnocentrum. Znamy program (10.12.2019)