Perły archiwów telewizyjnych. Znaleźliśmy stare filmy o Krośnie
Portalu
Krosno w 1975 roku zostało stolicą województwa. Było nim do 1998 roku. Jeden z dokumentów z cyklu „Portret Województwa”, który na stronie Rekonstrukcje Cyfrowe zamieściła Telewizja Polska, przedstawia województwo krośnieńskie.
Lektor opisuje na nim Krosno jako stary gród nad Wisłokiem, który od wieków pełnił funkcję ośrodka gospodarczego Podkarpacia, a niedawno stał się stolicą województwa.
Dokument rozpoczyna się kilkoma ujęciami Krosna m.in. Placu Konstytucji 3 Maja, pomnika Ignacego Łukasiewicza oraz Rynku. Z filmu dowiemy się, że ówczesne województwo miało 5,5 tys. km2 powierzchni oraz 418 tys. mieszkańców. 49% stanowiły lasy, dlatego w Krośnieńskiem stawiano na przemysł drzewny.
Później rozpoczynamy wędrówkę po całym województwie. Sporo uwagi zostało poświęcone przemysłowi tego regionu. Nie mogło więc zabraknąć informacji o Krośnieńskich Hutach Szkła, które wtedy były największe w Europie.
- Pracowita i gospodarna załoga dostarcza rocznie produkcję wartości ponad 1 mld zł - produkcję najwyższej jakości, o czym w dużej mierze decydują kwalifikacje ludzi, ich postawa i zaangażowanie. (…)Wzrosła produkcja, ale też zwiększyły się zarobki ludzi. Średnie płace miesięczne w porównaniu z rokiem 1970 wzrosły o 54% - informuje lektor.
Opowiada on również o działalności Fabryki Amortyzatorów Polmo, która produkowała amortyzatory do wszystkich typów pojazdów mechanicznych wykonywanych przez polski przemysł motoryzacyjny, a więc do motocykli, samochodów osobowych, ciężarowych i autobusów. Zaopatrywała w te wyroby także producentów lokomotyw i pralek automatycznych.
W dokumencie są też wspomniane Zakłady Urządzeń Naftowych Naftomet i Rafineria Nafty w Jedliczu, która specjalizowała się w oczyszczaniu zużytych olejów, Bieszczady i plany budowy nowoczesnego kombinatu drzewnego, Zakłady Płyt Wiórowych w Jaśle, Sanocka Fabryka Autobusów „Autosan” czy Zakład Przemysłu Spożywczego „Korczyna”.
Lektor kończy dokument, mówiąc o poziomie urbanizacji województwa: - W ośrodkach miejskich województwa krośnieńskiego zamieszkuje 27% ludności, a więc wskaźnik urbanizacji jest dość niski. (…)Warunki między życiem na wsi a miastem wyrównują się coraz bardziej. Zarówno w 42 gminach i 11 miastach województwa krośnieńskiego wyczuwa się szybki, dynamiczny rytm gospodarczego działania.
Miasta - Krośnieńska Huta Szkła
Drugi film z serii „Perły archiwów”, który został zamieszczony w cyklu dokumentów „Portret miasta”, jest poświęcony Krośnieńskiej Hucie Szkła. W tamtym czasie zajmowała się ona produkcją sodowego szkła gospodarczego i zatrudniała blisko 7 tys. pracowników. Jej wizytówką było szkło formowane tradycyjną metodą ręczną. Znaczącą pozycję w ofercie handlowej stanowiło też szkło stołowe formowane mechanicznie.
KHS była największym polskim producentem szkła, znaczna część wyrobów trafiała na rynki zagraniczne do europejskich i amerykańskich odbiorców. Na filmie możemy zobaczyć pracę i umiejętności hutników oraz możliwości produkcyjne huty. M.in. jest pokazany automat do masowej produkcji szklanek (na minutę produkowano 60 sztuk) oraz Zakład Włókna Szklanego, który z włókna szklanego produkował maty do laminatów oraz jedwab na tkaniny techniczne i dekoracyjne.
- Ogólna wartość eksportu Krośnieńskich Hut Szkła stanowiła 65% polskiego eksportu szkła. Sztandarową pozycją krośnieńskiego eksportu są wyroby bezbarwne charakteryzujące się dużym wkładem pracy hutniczej, dobrą jakością szkła, finezyjnymi kształtami – te wyroby są doceniane najbardziej na rynkach zagranicznych – mówi w dokumencie ówczesny dyrektor KHS. Poza tym eksportowano też szkło kolorowe, zwłaszcza to zdobione na gorąco.
Możemy również zobaczyć naradę Aktywu Samorządu Robotniczego w Krośnieńskich Hutach Szkła. Jej uczestnicy debatowali nad tym, który zakład hut czy ten w Jaśle, czy „Krosno I” zostanie zmodernizowany jako pierwszy.
Jest też dostępny wywiad z jednym z dyrektorów KHS, który przedstawia plany produkcyjne zakładu, zapowiada modernizacje zakładów i zdradza szczegóły najnowszej oferty handlowej. W trakcie wywiadu można zobaczyć hale produkcyjne i pracę hutników.
- Zaprojektowaliśmy i przygotowujemy do dostaw rynkowych bardzo ciekawe zestawy szkła gospodarczego. Będą to przede wszystkim salaterki szlifowane, zdobione, malowane platyną; będą to zestawy do wódki, do wina, do koniaku, również z odpowiednim naniesieniem ładnych, ciekawych wzorów. Zadbamy o to, żeby ten towar był zapakowany ciekawie - opowiada.
Relacje reporterskie - NSZZ Solidarność Krosno
Ostatni film to audycja z cyklu „Kronika”. Jest zarejestrowana rozmowa dziennikarzy z przedstawicielami komitetu założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Fabryce Amortyzatorów Polmo w Krośnie i przedstawicielami dyrekcji fabryki.
Uczestnicy mówią o podpisanym porozumieniu z dotychczasową Radą Zakładową, wzajemnych oczekiwaniach i atmosferze współpracy oraz głównych kierunkach działania w zakresie poprawy warunków pracy, życia załogi i sprawnego funkcjonowania zakładu przemysłowego.