Pomnikami przyrody mogą stać się twory przyrody żywej (np. drzewa) i nieożywionej (np. skały), które wyróżniają się m.in. swoją wielkością, wiekiem, występowaniem, a także mają wyjątkowe walory przyrodnicze, naukowe, kulturowe, historyczne lub krajobrazowe.
Chociaż krośnieńskiemu jaworowi daleko do rekordowych okazów jego gatunku, które mierzą blisko 30 m wysokości i 5 m obwodu, to z pewnością ma szczególną wartość przyrodniczą i wyróżnia się w krajobrazie miasta. Z wnioskiem o objęcie drzewa ochroną pomnikową wystąpili współwłaściciele działki, na której rośnie. Uchwałę w tej sprawie podjęto jednogłośnie na ostatniej sesji Rady Miasta (26.03).
Poza tym okazem pomnikami przyrody w Krośnie są jeszcze:
Miasto, które obejmuje okaz formą ochrony przyrody, staje się za niego odpowiedzialne. To znaczy, że musi realizować określone zadania.
- Należy do nich zaliczyć między innymi oznakowanie tabliczkami informacyjnymi, wykonanie ekspertyz, przeprowadzanie prac pielęgnacyjnych. Wszelkie zabiegi związane z pomnikiem przyrody są poprzedzone podjęciem uchwały uzgadniającej zakres i warunki przeprowadzenia zabiegów – tłumaczy Joanna Sowa, rzecznik Urzędu Miasta Krosna.
O uznanie tworu przyrody pomnikiem może wnioskować każdy, zarówno organizacje ekologiczne, organy administracji, jak i mieszkańcy.
Kryteria ułatwiające rozpoznanie, czy dany obiekt kwalifikuje się do uznania jako pomnik przyrody, są określone w specjalnym rozporządzeniu (tutaj), jednak nie są one „zamknięte”. Każdy wniosek powinien być odpowiednio uzasadniony i indywidualnie rozpatrzony.
Rada Miasta zniosła pomnik przyrody wobec wiązu szypułkowego na ul. Kapucyńskiej. W uzasadnieniu uchwały napisano: "Zniesienie formy ochrony jest konieczne, gdyż drzewo utraciło walory przyrodnicze i jednocześnie stało się zagrożeniem zarówno dla mieszkańców, jak i obiektów znajdujących się w jego bezpośrednim otoczeniu. Drzewo dodatkowo stwarza zagrożenie dla uczestników ruchu drogowego".