Madonna polsko-węgierska od 10 lat jest obecna na krośnieńskim Rynku
Kwiatkowska
Wchodząc na Rynek od ul. Portiusa, na fasadzie budynku po lewej stronie napotkamy płaskorzeźbę z wizerunkiem kobiety – Madonny. Tablicę wykonano z okazji 10-lecia współpracy między Krosnem i Zalaegerszeg. Odsłonięto ją dokładnie 10 lat temu – 29 sierpnia 2009 roku. Od tego czasu opiekuje się nią Muzeum Rzemiosła.
Autorem i darczyńcą „Madonny polsko-węgierskiej” jest Janos Nemeth – artysta, ceramik, honorowy obywatel miasta Zalaegerszeg, w którym urodził się w 1934 roku. Tradycję wyrobu ceramiki zapoczątkował w jego rodzinie dziadek, a kontynuował ojciec, w którego pracowni Janos Nemeth zdobył uprawnienia czeladnicze. Artysta ukończył studia na Wydziale Rzemiosła Dekoracyjnego Wyższej Szkoły Rzemiosła Artystycznego w Budapeszcie. Jego twórczość była prezentowana w wielu krajach Europy, Ameryki i Australii.
W swoich pracach Janos Nemeth nawiązuje do wielu okresów z historii sztuki. Szczególnie bliska jest mu rzeźba starożytnego Egiptu. Masywność, statyczność i ponadczasowość to cechy, które odzwierciedlają jego dzieła. Główną inspiracją jest także kultura ludowa Göcsej, subregionu Węgier, do którego należy Zalaegerszeg. Artysta wykorzystuje naturalność, bezpośredniość oraz symbolikę ludu, a stałymi elementami jego rzeźb są koliste kształty. Ewa Mańkowska, dyrektor Muzeum Rzemiosła opisuje sztukę Janosa Nemetha jako „idealne połączenie umiejętności warsztatowych, wrażliwości, naturalnej świadomości tradycji węgierskiej sztuki ludowej i kulturowego dziedzictwa Europy”.
Wszystkie te cechy odnajdziemy w pamiątkowej tablicy na krośnieńskim Rynku. Płaskorzeźba przedstawia Madonnę w koronie, która w lewej ręce trzyma godło Polski, w prawej Węgier. Jej suknię zdobią dwa splecione dęby – symbol przyjaźni polsko–węgierskiej. W koronie drzew umieszczono herb Zalaegerszeg.
Odsłonięcie tablicy odbyło się podczas Karpackich Klimatów, jednak sama ceremonia była kameralna. W wydarzeniu, oprócz autora Janosa Nemetha, wzięli udział dr. Róbert Kiss, ambasador Węgier w Polsce, Endre Gyimesi, prezydent Zalaegerszeg i Piotr Przytocki prezydent Krosna, a także osoby na co dzień związane z tworzeniem relacji partnerskich między miastami.
Za tablicą ukryto coś w rodzaju „kapsuły czasu”. Umieszczono tam odręcznie napisany tekst po polsku i węgiersku z autografem artysty, opisujący przeznaczenie tablicy i przywiązanie Janosa Nemetha do Krosna. Dodatkowo są informacje o tym, kto był wówczas prezydentem Krosna oraz Zalaegerszeg, prezydentem Polski, a także jaka waluta obowiązywała. Do pisma dołączono 1000 węgierskich forintów, 10 zł oraz kilka monet. - To była swego rodzaju zabawa. Są to rzeczy, które po 10 latach nie mają dla nas dużego znaczenia, ale kiedyś z pewnością nabiorą wartości – tłumaczy Ewa Mańkowska.
Dyrektor Muzeum Rzemiosła dodaje także, że już 20-letnia współpraca z Zalaegerszeg to nie tylko współpraca między miastami, ale też instytucjami, artystami i ludźmi, którzy się nawzajem odwiedzają. - Są to kontakty intensywne i bardzo cenne – podsumowuje.